Piyasalar gelecek 3 yıl için yol haritası niteliğindeki Orta Vadeli Program'a odaklandı.
Sunumu için iş dünyası, bankacılık sektörü temsilcileri ile birlikte ekonomistlerin de olduğu 400 kişi davet edilen program, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde açıklanıyor.
2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makro ekonomik hedeflerin yer aldığı Orta Vadeli Program ile ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz sunum gerçekleştiriyor.
Yılmaz'ın açıklamasına göre, Türkiye için büyüme tahmini 2023 için yüzde 4,4 olarak açıklandı. 2024 için yüzde 4, 2025 için yüzde 4,5, 2026 için yüzde 5 olarak öngörüldü.
Yılmaz'ın sunumda öne çıkan ifadeler şunlar:
* OVP kamu kesimi ve özel kesim için öngörülebilirliği artıran bir yol haritası niteliği taşımaktadır. Bu yılki OVP'de yenilik olarak yapısal reformları dahil ettik.
*OVP'nin ilk yılında uygulanacak politikalara ayrıntılı olarak 2024 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programında yer verilecek.
*OVP'nin dört temel amacı var: Afet yaralarının sarılması, enflasyonun tek haneye düşürülmesi, yatırım, istihdam, üretim ve ihracat perspektifinde büyüme ve istihdamın devam ettirilmesi ve sosyal adalet ve refahının güçlendirilmesi.
*Enflasyon tek haneye inecek.
*Geçici olarak enflasyonda bir yükseliş söz konusu. Bu yükseliş 2023 yılındaki enflasyon tahminimizi yüzde 65'lere yükseltmiş durumda.
* OVP'de 2023 yılı enflasyon tahmini yüzde 65 olarak açıklandı. 2024 için enflasyon tahmini yüzde 33, 2025 için yüzde 15,2; 2026'da yüzde 8,5 oldu.
*Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 58 olarak açıklamıştı.
OVP’de 2023 yılı bütçesinde 6 trilyon 562 milyar liralık gider, 4 trilyon 929 milyar liralık gelire karşılık bütçe açığı 1 trilyon 633 milyar lira olarak tahmin edildi.
*OVP projeksiyonlarına göre dolar kurunun ortalama olarak 2023'te 23,9, 2024'te 36,8, 2025'te 43,9, 2026'da 47,8 olması bekleniyor.
OVP'deki 3 yıllık hedef ve tahminler şu şekilde:
BÜYÜME
• 2023: Yüzde 4,4
• 2024: Yüzde 4
• 2025: Yüzde 4,5
• 2026: Yüzde 5
İŞSİZLİK HEDEFİ
• 2023: Yüzde 10,1
• 2024: Yüzde 10,3
• 2025: Yüzde 9.9
• 2026: Yüzde 9.3
ENFLASYON
• 2023: Yüzde 65
• 2024: Yüzde 33
• 2025: Yüzde 15.2
• 2026: Yüzde 8.5
BÜTÇE AÇIĞI
• 2023: 1,6 trilyon lira
• 2024: 2,65 trilyon lira
• 2025: 1,82 trilyon lira
• 2026: 1,82 trilyon lira
KİŞİ BAŞINA GELİR HEDEFİ
• 2023: 12 bin 415 dolar
• 2024: 12 bin 875 dolar
• 2025: 13 bin 717 dolar
• 2026: 14 bin 855 dolar
Yılmaz'ın sunumundan sonra kürsüye Cumhurbaşkanı Erdoğan çıktı.
Erdoğan'ın konuşmasından satır başları:
OVP’nin ülkemiz, milletimiz ekonomimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Emeği geçen herkesi, tüm Bakanlıklarımızı, kurumlarımızı özellikle bu konuda teşekkür ediyor, kendilerini tebrik ediyorum. Değerli fikirleri ile programın içeriğine katkı sunan iş dünyasının temsilcilerine, meslek örgütlerine, sivil toplum kuruluşlarımıza, diğer tüm paydaşlara teşekkür ediyorum.
"HİZMET YOLCULUĞUNA KALDIĞIMIZ YERDEN SÜRATLE BAŞLADIK"
Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi ile birlikte Türkiye’nin yönetimde istikrar olmak üzere nasıl büyük kazanımlar elde ettiğini her gün çok daha iyi görüyor ve idrak ediyoruz. Sadece Türk siyasi tarihine değil, dünya siyaset tarihi literatürüne geçen 14-18 Mayıs seçimlerini tamamladık. Sandıkların açılması ile birlikte tüm belirsizlikler ortadan kalktı, Türkiye’yi kimi yöneteceği belli oldu. Halkımız bir kez daha güven ve istikrar dedi.
Krizlerin, tartışma ve pazarlıkların hiçbiri yaşanmadı. Seçimlerin üzerinden 1 hafta bile geçmeden Kabine’mizi açıkladık. Ekonomideki kurmay kadromuzu kurduk. Hizmet yolculuğuna kaldığımız yerden süratle başladık.
Eski Türkiye’nin alışkanlıklarından kendini kurtaramayanların durumunu içimiz acıyarak izliyoruz. 28 Mayıs’ın üzerinden geçen 102 güne rağmen birileri hala kavga ve iç çekişmelerden başlarını kaldıramazken biz işimizi yapıyoruz.
"HER TÜRLÜ ÖNERİYİ DEĞERLENDİRMEYE HAZIRIZ"
Dünyada hemen hiçbir ülkenin önünü göremediği, mevcut belirsizliklere yenilerinin eklendiği zor bir denklemde riskleri başarı ile yöneterek krizleri fırsata çevirmeye çalışıyoruz. Muhalefetin bir bir ile didişmeyi bırakarak yapıcı eleştirileri ile millet adına denetim görevini yerine getirmesini temenni ediyorum. Biz Türkiye için en doğrusunu, Türk millet için en hayırlısını yapmanın peşindeyiz.
Hiç kimseye ve hiçbir fikre ön yargı ile yaklaşmıyoruz, kimden geldiğine bakmadan ülkemizin faydasına olacak her türlü öneriyi değerlendirmeye hazırız. Bugüne kadar ısrarla sürdürdüğümüz müspet tavrımızı bundan sonra da koruyacağız.
Ekonomi ile ilgili planlarımızda 6 şubatta meydana gelen, 14 milyon insanımızı etkileyen depremi asla göz ardı etmiyoruz.
Deprem felaketi yükümüzü ağırlaştırmakta, mücadelemizi daha da zorlaştırmaktadır. Türkiye küresel sorunlara ilaveten asrın felaketinin yol açtığı sıkıntılarla da mücadele etmektedir. Devlet, millet dayanışması ile nasıl bu kadar nice engelleri aştıysak aynı başarıyı depremin yaralarını sarmada da sergiliyoruz. 8 aya dair veriler bu gerçeği açıkça ortaya koyuyor. 2023 yılının ilk yarısında yüzde 3.9 oranında büyüme kaydederek büyüme performansımızı kesintisiz 12 çeyreğe çıkardık. Yıllık bazda ise 13 yıldır aralıksız büyüyoruz.
"FIRSATÇILARA YÖNELİK DENETİMLERİMİZ ARTARAK DEVAM EDİYOR"
Yılın ilk 6 ayında emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelere rağmen net 224 bin istihdam artışı sağladık. Dünyada son 60-70 yılın zirvelerine çıkan enflasyon bizim de sorunumuzdur. Enflasyonla mücadelede başta doğal gaz olmak üzere enerji fiyatlarında hayata geçirdiğimiz sübvansiyonların yanı sıra bir takım ilave tedbirleri aldık.
Fırsatçılara yönelik denetimlerimiz artarak devam ediyor. Sektörlerde oluşan fiyat köpüğünün indiğine şahit oluyoruz. Merkez Bankası rezervimi 117.3 milyar dolar seviyesindeki güçlü seyrini sürdürüyor.
"HEDEFLERİMİZE ULAŞMA NOKTASINDA EN KÜÇÜK ŞÜPHEMİZ YOKTUR"
2022 yılını milli gelire oranla yüzde 1’lik bütçe açığı ile kapattık. Bütçe disiplinimiz deprem felaketine daha etkin müdahale etmemizi sağladı. Çeşitli zorluklara rağmen hedeflerimize ulaşma noktasında en küçük şüphemiz yoktur.
Hazırlanan OVP işte bu mücadelemizde bizlere destek verecektir. Program 2024-2026 döneminde Türk ekonomisi için kapsamlı bir yol haritası teşkil edecektir. OVP ile Türkiye yüzyılı vizyonumuzun ekonomik perspektifini yerli ve yabancı yatırımcılarla paylaşmış oluyoruz.
Ekonomideki ilk yol haritamızı OVP ile ortaya koyuyoruz. Temel ilkeler, politikalar, hedef ve gösterge niteliğindeki ekonomik büyüklükleri paylaşırken hiçbir sorunu görmezden gelmedik. Önceki dönemde farklı olarak yeni programda yapısal dönüşümlere özel bir başlık açtık.
"CARİ İŞLEMLER DENGESİNİ İYİLEŞTİRECEĞİZ"
Büyüme ve ticaretten fiyat istikrarı ve finansal istikrara, beşeri sermayeden, yeşil ve dijital dönüşüme, afet yönetiminden kamu maliyesi ile iş ve yatırım ortamına yedi temel alanda öncelikli reform adımlarını belirledik. Program döneminde ekonomik büyümeden kesinlikle taviz vermeyeceğiz. Sıkı para politikasının da desteği ile enflasyonu yeniden tek haneye düşürecek cari işlemler dengesini iyileştireceğiz. 6 Şubat depremlerinin yaralarının en kısa sürede sarılması gündemimizin ilk sırasında yer almaktadır.
"2024 YILINDA DEPREM BÖLGESİ İÇİN 1 TRİLYON LİRALIK KAYNAK AYIRACAĞIZ"
Programın ilk yılında tüm kaynaklarımız deprem bölgesini yeniden inşasına göre tahsis ettik. Ek bütçe ile bölgeye 762 milyar lirayı ayırmıştık. 2024 yılında deprem bölgesi için 1 trilyon liralık kaynak ayıracağız.
Tamamında yaklaşık 3 trilyon lira kaynak, deprem bölgesi için kullanılmış olacaktır. Bu kaynakla afetzedelerin konut ihtiyacını giderirken, tüm altyapı ayağa kalkacaktır. Depremin sebep olduğu tahribatı ortadan kaldırırken dengeli bir ekonomik büyüme ile istihdamı artırmak, enflasyonu tek haneye düşürerek gelir dağılımını iyileştirmek önceliğimizdir.
"ORTA VADEDE TEK HANELİ ENFLASYON RAKAMINA ULAŞACAĞIZ"
Ortalama yüzde 4.5 büyümeyi hedefliyoruz. Yaşadığımız afete ve olumsuz şartlara rağmen yüzde 3 civarında beklenen dünya ortalaması üzerinde büyümeye devam edeceğiz. Dönem sonunda tarihimizde ilk kez 1.3 trilyon doları aşan bir ekonomik büyüklük 14855 dolara çıkan, fert başına milli gelir ile yüksek gelir grubu ülkeler arasına girmeyi öngörüyoruz.
"DAR GELİRLİ KESİMLERİN ALIM GÜCÜNÜ YÜKSELTECEĞİZ"
Program döneminde para, maliye ve gelirler politikalarını tüm araçları ile uygulayarak enflasyonu artıran yapısal unsurları ortadan kaldıracağız. İnşallah Hindistan’da yapılacak olan G20 toplantısı işte bütün bu konuları ele aldığımız, orada da işleyeceğimiz önemli başlıklar olacak. Orta vadede tek haneli enflasyon rakamına ulaşacağız.
Dezenflasyon süreci iş ve yatırım ortamımızı iyileştirecek ihracat odaklı sürdürülebilir büyüme iklimi sağlayacaktır. Orta vadede tek haneli enflasyon hedefi ile uyumlu gelirler politikası izlerken, vatandaşların, sabit ve dar gelirli kesimlerin alım gücünü yükselteceğiz.
İstihdamın yıllık ortalama 990 bin kişi, toplamda 2.7 milyon kişi artmasını, işsizlik oranını program dönemi sonunda tek haneli rakamlarda gerçekleşmesini bekliyoruz.
KKM SİSTEMİ GÖREVİNİ YERİNE GETİRDİ
Kur Korumalı Mevduat sistemimiz görevini yerine getirmiş, kur istikrarını sağlamada önemli katkı sağlamıştır. Kur Korumalı Mevduatlarımızın kur istikrarının pekiştiği bir zeminde, Türk Lirası mevduatlara dönüşmesinin yolunu açacağız.
"DÜNYA BURADAN BUNLARI TAKİP EDECEK"
İhracatımızı 300 milyar doların, turizm gelirlerimizi ise 70 milyar doların üzerine çıkararak mal ve hizmet gelirleri seviyelerimizi tarihi seviyelere ulaştıracağız.
Enerjide, doğal gaz ve petrol arama ile üretimine yönelik attığımız hızlı adımların katkısını daha fazla göreceğiz. Ataşehir’de şu andaki İstanbul Finans Merkezi’ni bizim enerji hub’ımız haline getireceğiz. Burada doğal gaz da bütün madenler de bunlar burada değerlendirmesi yapılacak. Dünya buradan bunları takip edecek.
"CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ YÜZDE 4’TEN YÜZDE 2 CİVARINA İNMESİNİ ÖNGÖRÜYORUZ"
Bizim finans merkezimizin içinde aynı zamanda enerji, doğal gaz da olacak, aklınıza enerjinin bütün ürünleri nelerse bütün bunların pazarlamasının yapıldığı bir yer burası olacak. Bu kulelerden bir tanesi bu işin pazarlamasının yapıldığı bir yer haline gelecek. Bu adımı atmak için ilgili arkadaşlarımız başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız çalışmalarını yaparak süratle adımını atacağız.
Cari işlemler açığının yüzde 4’ten yüzde 2 civarına inmesini öngörüyoruz. Yapısal dönüşüm sürecinin meyvelerini vermesi ile ileride cari işlemler fazlasına Allah’ın izni ile ulaşacağız.
RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDI
Türkiye ekonomisinin 3 yıllık hedef ve politikalarının yer aldığı Orta Vadeli Program'ın (OVP) onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve 2024-2026 dönemini kapsayan OVP ile temel ekonomik büyüklükler ve hedefler belirlendi.
Buna göre, büyüme için bu yıl gerçekleşme tahmini yüzde 4,4 oldu. Ekonominin 2024'te yüzde 4, 2025'te yüzde 4,5, 2026'da yüzde 5 büyüyeceği öngörüldü.
Enflasyonun bu yıl sonunda yüzde 65 olacağı tahmin edilirken, enflasyon hedefi gelecek yıl için yüzde 33, 2025 için yüzde 15,2, 2026 için yüzde 8,5 olarak belirlendi.
Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2024'te yüzde 6,4, program dönemi sonunda ise yüzde 2,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
Programda, işsizlik oranının bu yılın sonunda yüzde 10,1 olacağına yer verilerek, gelecek yıl hedefi yüzde 10,3, 2025 yılı için yüzde 9,9 ve 2026 için ise yüzde 9,3 olarak belirlendi.
İhracatın, 2023 sonunda 255 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilirken, 2024'te 267 milyar dolar, 2025'te 283,6 milyar dolar, program sonunda 302,2 milyar dolar olması hedeflendi.
İthalatın, bu yıl sonunda 367 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi, 2024'te 372,8 milyar dolar, 2025'te 388,9 milyar dolar, 2026'da da 414 milyar dolar olması öngörüldü.