Bartın Amasra'da meydana gelen maden faciasının tüm yönleriyle araştırılarak, benzer kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis araştırma komisyonu, AKP Kayseri Milletvekili Taner Yıldız başkanlığında toplandı.
"ACI ÜZERİNDEN SİYASET YAPMAYACAĞIZ"
"Acı üzerinden siyaset yapmayacağız. Komisyonda her türlü görüşe yer verilecek" diyen Yıldız, objektif ve gücünü şeffaflıktan alan bir yapıyla bütün görüşlerin olabildiğince açık ifade edileceğini belirtti. Sektör temsilcileri, akademisyenler, alanda uzman özel sektörden temsilcilerinin de Komisyonda sunum yapacaklarını söyleyen Yıldız, "21 kişilik Komisyonumuz, inşallah 3 aylık süre içinde raporunu tamamlayacak. Gerek görülmesi halinde 1 aylık ek süre için Genel Kurula müracaat edilecek" diye konuştu.
Komisyonun hazırlayacağı raporun tavsiye kararı niteliğinde olacağını anlatan Yıldız, "Hukuki bir süreç işliyor. Hukuki süreci etkilememiz tabii ki söz konusu değil. Burada yapacağımız çalışmalar, TBMM'den yetkisini alan ve gücünü yine millet adına kullanan bir komisyon tarafından icra edilecek. Hep 'Allah vermesin' deriz. Kendi çocuğumuz olsa nasıl araştıracaksak bunu böyle araştırmamız lazım. Empatinin daha ötesinde bir iş bu. Çünkü oradaki aileler bize emanet ediyor. Bunu hepimiz yüreğimizde hissediyoruz. Bu sorumluluk içinde çalışacağız" ifadelerini kullandı.
"FACİANIN ARDINDAN GEÇEN 12 GÜNDEYİZ HALA GÖZALTI VE TUTUKLAMA YOK"
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, Amasra'daki maden faciasının ihmaller zinciri sonucunda yaşandığını, olayın bütün yönleriyle açığa çıkarılması gerektiğini belirtti. "Bu, siyaset üstü ve siyaset dışı bir mesele" diyen Demirtaş, Komisyon'un, bu acıların bir kez daha yaşanmaması anlayışıyla çalışması gerektiğini dile getirdi.
CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, "Facianın ardından geçen 12'nci gündeyiz. Soruşturma devam ediyor ama halen gözaltı ve tutuklama yok" dedi. Maden faciasında hayatını kaybeden madencilerin ailelerinin bekleyişinin sürdüğünü ifade eden Bankoğlu, "Savcılık soruşturması sürüyor ama idari açıdan da ne bir görevden el çektirme, görevden alma ne de istifa var. Aileler bu işin sorumlularının cezasını çekmesini istiyor" dedi.
Bankoğlu, hayatını kaybeden madencilerin ailelerinin de Komisyon'da dinlenmesini istediklerini kaydetti.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz ise tedbirlerin yeterince alınmadığını dile getirerek, "Yaşanan facia, bir doğal afet değil. Olay bir kaçınılmazlık senaryosu üzerine kurulmak istenebilir ama bu olayda bir kaçınılmazlık söz konusu değil" diye konuştu.
"41 VATANDAŞIMIZ AİLEMİZİN BİRER FERDİ GİBİ"
MHP Hatay Milletvekili Lütfi Kaşıkçı, "Amasra'da hayatını kaybeden 41 vatandaşımız ailemizin birer ferdi gibi. Onların başına gelen ihmal veya ihmaller zinciri varsa bunların aydınlığa kavuşturulması için çalışmalarımızı bu anlayışla yürüteceğiz" ifadesini kullandı.
"Bu acı bütün milletimizin acısı oldu. Hepimizin yüreği yandı" diyen MHP İstanbul Milletvekili Cemal Çetin, kazanın ardından 6 savcının görevlendirildiğini; soruşturmanın devam ettiğini belirtti. Çetin, konuşmasına şöyle devam etti:
"Maden işçiliği dünyanın en riskli işlerinden. Teknolojinin gelişmesine, alınan tedbirlere rağmen bu riskleri azaltmak mümkün ama tamamen ortadan kaldırmak mümkün değil. Özellikle grizu patlamalarına yer altı madenciliğinde çok rastlıyoruz. Olayı, TBMM'nin bize verdiği yetkilerle araştıracağız. İhmal varsa gerekli cezaya çarptırılması hepimizin temennisi."
"BİZDE DE DÜNYADA DA MAALESEF KAZALAR OLUYOR"
AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, "Bize düşen, tedbirleri en üst düzeyde almak ve alınmasını temin etmek. Bizde de dünyada da maalesef kazalar oluyor. Burada bu acıyı daha büyütmekten ziyade kazaların nedenlerini öğrenip yenilerinin meydana gelmemesi için en üst düzeyde gayret edeceğiz" dedi.
Yer altı madenciliğinin dünyadaki en zor işlerden olduğunu, taş kömürünün ise bunlardan en zoru olduğunu söyleyen AK Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta, "Türkiye'deki kömür havzaları tektonik hareketlerle beraber çok kırıklı bir yapı, faylı. Avrupa'da damarların eğimi 15, Zonguldak'ta damarların eğimi 45 derece. Orada nasıl bir teknoloji uygulayacaksınız? Aynısı Amasra'da da... Tektonik olarak faylarla kırıklı bir yapı, orada da damarın eğimi yüksek" diye konuştu.
İFADELER ORTAYA ÇIKMAYA BAŞLADI
14 Ekim'de 41 madencinin hayatını kaybettiği maden patlamasıyla ilgili soruşturmanın detayları ortaya çıkmaya başladı. İfadesine başvurulan madencilerden biri savcılığa 2019 yılında işe alınanların hemen usta yapıldığını, 2009 yılındaki tecrübeli madencilerin geri hizmete çekildiğini belirtti. Sayıştay'ın patlamanın yaşandığı Amasra Taşkömürü İşletmesi'ne yönelik 2020 raporunda da 2019 yılındaki işçi alımından sonra iş kazalarının arttığı tespiti yapılmıştı.
Maden patlamasıyla ilgili yürütülen soruşturmada henüz gözaltına alınan ya da şüpheli sıfatıyla ifadesine başvurulan kimse yok. DW Türkçe'nin haberine göre, savcılığın soruşturmada madende çalışan işçilerin ifadelerine başvurduğu öğrenildi.
"TECRÜBELİ İŞÇİLER GERİ HİZMETE ALINDI"
Tutanaklara göre ifadesi alınan madenciye savcı, "Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde olağandışı herhangi bir durum veya eksiklik dikkatinizi çekti mi? Çektiyse bu duruma ilişkin bir başvurunuz oldu mu? Oldu ise bu durumu hangi yetkiliye ne şekilde ilettiniz? İlettiğiniz soruna ilişkin herhangi bir işlem yapıldı mı? Yapıldı ise hangi işlemler yapıldı?" sorusunu yöneltti.
Madenci de yanıtında 2019 yılında işçi alımı olduğunu belirterek bu işçilerin 1-2 yıl içinde usta yapıldığını anlattı. Madenci, "2009 yılında giren tecrübeli işçileri geri hizmete aldılar, başka boşluklara yerleştirdiler. 2019 yılında başlayan işçileri nezaretçi veya nöbetçi mühendis başlarında olmadan madene soktular, çalışmaya gönderdiler" ifadelerini kullandı.
Sayıştay'ın 2020 yılında Amasra Taşkömürü İşletmesi'nde yaptığı incelemeler sonunda hazırlanan raporda, 2019 yılında 168 madencinin işe alındığına ve bu madencilere 25 günlük eğitim verildiği belirtilerek, "Bu işçilerin işçilerinin çalışmaya başlamasıyla beraber 2019 yılı Temmuz ayından başlayarak iş kazalarında belirgin artışlar meydana gelmiştir" tespiti yapılmıştı.
Raporda ayrıca, 2019 yılında 190 kazada 72 kişinin, 2020 yılında ise 164 kazada 64 kişinin yaralandığına dikkat çekilmişti.
"NEZARETÇİLER İŞÇİLERDEN SONRA İŞBAŞI YAPIYORDU"
Madenci, ayrıca madendeki nezaretçilerin işçilerden 1-2 saat sonra işbaşı yaptığına da vurgu yaptı. Madenci ifadesinde "Mesela vardiya 16.00'da başlıyor. İşçi madene giriyor, nezaretçi ise 19.00 - 20.00 saatlerinde içeri giriyor" şeklinde konuştu.
Oysa iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uygun çalışılmasını ve tedbirlerin alınarak güvenli iş ortamı sağlama, üretimi ile nakliyeyi denetleme görevleri olan maden nezaretçisinin her an madende olması, Maden Kanunu'nun 29. maddesine göre zorunlu.
SAYIŞTAY RAPORUNDA İŞ DİSİPLİNİ RAPORU
Sayıştay'ın 2020 yılı raporunda, "Alınan önlemlere rağmen devamsızlıkların önlenememesi, iş disiplininin sağlanamaması" bölümü de yer alıyor. Bu bölümdeki tespitlerde, şu ifadeler yer alıyordu:
"Müessese çalışmalarında, devamsızlık yapan işçilerin bulunduğu, bazı işçiler tarafından olağan sayılamayacak sıklıkta hastane izinleri kullanıldığı ve sağlık raporları alındığı, personel devam ve kontrol sistemi uygulamalarında aksaklıklar olduğu ve bunların iş disiplininin bozulmasına yol açtığı görülmüştür."
Madenci ayrıca "Birçok işçi işimden olurum düşüncesiyle ifadelerini korkarak, baskı altında vermektedir. Doğruları söyleyemeyen işçiler var" dedi. Madenci ifadesinde başka madencilerin patlamadan birkaç gün önce mühendislere "Gaz sızıntısı var, koku var. Burası patlayabilir" dediklerini, buna rağmen herhangi bir önlem alınmadığını da dile getirdi.
"Bu işçilerin işçilerinin çalışmaya başlamasıyla beraber 2019 yılı Temmuz ayından başlayarak iş kazalarında belirgin artışlar meydana gelmiştir" tespiti yapılmıştı.
Raporda ayrıca, 2019 yılında 190 kazada 72 kişinin, 2020 yılında ise 164 kazada 64 kişinin yaralandığına dikkat çekilmişti.