Rusya'nın Soçi kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında Dağlık Karabağ'daki gelişmelerin ele alındığı üçlü zirve yaklaşık 3 saatin ardından sona erdi. Zirvenin ardından Rusya, Azerbaycan ve Ermensitan ortak bildiri yayınladı. Putin, Aliyev ve Paşinyan kameralar karşısına geçerek ortak bildiriyi okudu.
Bildiriye göre, liderlerin Azerbaycan ve Ermenistan arasında sınırların tekrar belirlenmesi konusunda ikili bir komisyon oluşturulmasına karar verdiği aktarılırken, Rusya'nın Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için gerekli olan tüm yardımları sağlayacağı ifade edildi.
Dağlık Karabağ’ın ekonomik potansiyelinin gün yüzüne çıkarılması için mümkün olan en kısa sürede projeler başlatılacağı aktarılan bildiride, Azerbaycan ve Ermenistan sınırlarında istikrar ve güvenliğin sağlanması konusunda adımlar atılacağı açıklandı.
“KAPSAMLI VE SAMİMİ BİR GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRDİK”
Üçlü görüşmede alınan yeni kararların Güney Kafkasya’da güvenliğe katkı sağlayacağını vurgulayan Aliyev, “Soçi’deki üçlü toplantıda alınan kararlar, Güney Kafkasya’da daha güvenli ve daha öngörülebilir bir durumun oluşmasına katkıda bulunacaktır. Putin ve Paşinyan ile kapsamlı ve samimi bir görüşme gerçekleştirdik” dedi.
Rusya’nın Azerbaycan’ın stratejik ortağından daha fazlası olduğunu kaydeden Aliyev, 2. Karabağ Savaşı'ndan sonra Azerbaycan'ın 100’den fazla savaş esirini Ermenistan’a teslim ettiğini de sözlerine ekledi.
GÖRÜŞME ÖNCESİ PUTİN’DEN AÇIKLAMA
Görüşme öncesi açıklamalarda bulunan Putin, Dağlık Karabağ'da yaşanması muhtemel olumsuzluklara karşı Rus ve Türk barış güçlerinin bölgede olanları yakından izlediğini belirterek, “Sınırdaki olayları, her iki taraftan insanların öldüğü, yaralandığı olayları biliyorum. Liderlerin buna özel önem atfetmesi gerekiyor. Kendi adımıza konuşacak olursam, bugün bunun için, gelecekte benzer olaylardan kaçınmak için bir araya geldik. Çatışma bölgesinde geniş çaplı askeri faaliyetlerin olmaması çok iyi. Bu süre zarfında bizlerin de desteğiyle 53 bin kişi daimi ikamet yerlerine döndü” dedi.
Rus-Türk ateşkes izleme merkezinin çalıştığını aktaran Putin, “Rus barış gücü orada ve her iki tarafın değerlendirmelerinden anladığım kadarıyla insanlar için güvenli yaşam koşulları sağlıyor” ifadelerini kullandı.
“BRÜKSEL’DE GÖRÜŞME KONUSUNDA HER İKİ MESLEKTAŞIMLA DA HEMFİKİRİM”
Aliyev ve Paşinyan’ın Belçika'nın başkenti Brüksel’de 15 Aralık'ta bir araya gelecek olmasını değerlendiren Putin, üçlü zirve öncesi Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ile bu konuyu ele aldıklarını aktararak, “Brüksel’de görüşme konusunda her iki meslektaşımla da hemfikirim. Ne kadar çok temas olursa o kadar iyi. Doğrudan ikili temaslar öncelikli. AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile bu konuyu görüştük. Sizi bekliyor. Umarım ilerleme kaydedebiliriz ve diğer platformlarda da ilerleyebiliriz. Partnerlerimizin böyle bir diyalog kurmasından ancak memnuniyet duyabiliriz, önemli olan bunun fayda sağlaması” dedi.
Öte yandan, üçlü zirve öncesi Aliyev ve Putin ikili görüşme gerçekleştirmişti. Görüşmede, Dağlık Karabağ’daki gelişmeler ile ikili ilişkiler ele alınmıştı.
ALİYEV’DEN AÇIKLAMA
Zirvede konuşan Aliyev, Rusya’nın Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınır sorunlarına verdiği desteği takdir ettiğini belirtti.
Azerbaycan'ın Ermenistan ile sınırlarını belirleme sürecini başlatmaya hazır olduğuna vurgu yapan Aliyev, “Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırlar henüz belirlenmedi. Sınırlandırma sürecini başlatmaya hazırız. Ayrıca Ermeni tarafına çatışmayı sonlandırmasını, birbirimizin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanımasını ve gelecekte komşu olarak yaşamak için bir barış anlaşması üzerinde çalışmaya başlamasını açıkça teklif ettik” dedi.
Rus barış güçlerinin bulunduğu bölgede durumun genel olarak istikrarlı olduğunu kaydeden Aliyev, “Ciddi olaylar, kasıtlı yapılan provokasyonlar olmadı. Sistematik nitelik taşımayan ufak olaylar yaşandı. Bu nedenle Rus barış güçlerine iyi hizmetlerinden dolayı teşekkür ediyoruz. Bölgede güvenliği sağlıyorlar” ifadelerini kullandı.
“İLETİŞİM BAĞLANTILARININ AÇILMAMASI ÇÖZÜLMEMİŞ ANA SORUNLARDAN BİRİ”
Azerbaycan’ın, savaşın sonuçlarının ortadan kaldırılması ve iletişim bağlantılarının açılması konusunda bu bir yıl boyunca maksimum yapıcılık sergilediğini vurgulayan Aliyev şu ifadeleri kullandı:
İletişim bağlantılarının açılmaması, çözülmemiş önemli konulardan biridir diye düşünüyorum çünkü geçen yıl kasım ayında imzalanan üçlü bildirinin hemen hemen tüm maddeleri uygulandı. Üçlü görüşmede bu konunun, aynı zamanda Azerbaycan ile Ermenistan arasında sınırların belirlenmesi konusunun müzakere edileceğini düşünüyorum. Danışmanlık rolü de dahil olmak üzere Rusya’nın bu konudaki desteğini takdir ediyoruz.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında sınırlar belirlenmemiştir. Bu nedenle, gecikmeden sınırların çizilmesine başlamaya hazır olduğumuzu defalarca açıkça belirttik. Aynı zamanda Ermenistan'a, çatışmayı sona erdirmek, birbirimizin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanımak ve gelecekte komşu olarak yaşamaya teşvik etmek için barış anlaşmasına yönelik çalışma başlatılmasını açıkça teklif ettik.
İŞTE O BİLDİRİ
Bildiride şu ifadeler yer aldı:
"Biz, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 26 Kasım 2021 tarihinde Soçi'de bir araya geldik ve Karabağ'da tam bir ateşkes sağlanması ve tüm askeri operasyonların durması hakkında 9 Kasım 2020 tarihinde imzalanan bildirinin, bölgedeki tüm ekonomik ve ulaşım hatlarının açılması hakkında 11 Ocak 2021 tarihinde Bildirinin uygulanmasını görüştük.
Güney Kafkasya'nın istikrarını, güvenliğini ve ekonomik kalkınmasını sağlamak için 9 Kasım 2020 ve 11 Ocak 2021 tarihlerinde imzalanan anlaşmaların tüm hükümlerini uygulamaya devam etme ve her birine sıkı sıkıya bağlı kalma taahhütlerimizi yeniden teyit ettik. 9 Kasım 2020 ve 11 Ocak 2021 anlaşmalarından kaynaklanan görevlerin mümkün olan en kısa sürede çözülmesine yönelik ortak çabaları yoğunlaştırma konusunda anlaştık.
Rus barış gücünün durumun istikrara kavuşturulmasına ve bölgede güvenliğin sağlanmasına önemli katkısını not ettik.
Azerbaycan-Ermenistan sınırında istikrar ve güvenlik seviyesini artırmak için adımlar atmaya ve Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan Cumhuriyeti arasındaki devlet sınırının belirlenmesi amacıyla ikili komisyon kurulması yönünde çalışmaya karar verdik.
Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya Başbakan Yardımcılarının ortak başkanlığında 11 Ocak 2021 tarihli bildiri uyarınca kurulan Üçlü Çalışma Grubu'nun bölgedeki ticaret ve ulaşım bağlantılarını yeniden açma yönündeki faaliyetlerini takdirle karşıladık. Bölgenin ekonomik potansiyelini ortaya çıkarmak için mümkün olan en kısa sürede belirli projelerin başlatılması gerektiğini vurguladık.
Rusya, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi, Azerbaycan ve Ermeni halkları arasında güven ortamı yaratılması ve bölgede iyi komşuluk ilişkilerinin kurulması için gerekli tüm yardımı sağlamaya devam edecektir. "