Herkesin vücudu soğuğa farklı tepki verir ve bazı insanlar diğerlerine kıyasla daha çok üşür. Bu durum soğuk intoleransı olarak ifade edilir. El ve ayakların üşümesi de bununla ilgilidir. Hatta bazı insanların kelimenin tam anlamıyla buz gibi ayakları vardır.
Ayak üşümesi nedir?
Soğuk bir ortama girdiğinizde, kan damarlarının ayak bölgesinde daralmasıyla, kan akışının bu kısımlara doğru yetersiz kalması durumudur. Ayak üşümesi çoğunlukla geçici ve zararsızdır, ancak daha ciddi sağlık koşullarına işaret edebildiği durumlar da olabilir.
Kadınlarda üşüme olayı her zaman erkeklerden daha fazladır. Bunun bir nedeni, kadınların istirahat halindeki metabolizma hızının daha düşük olmasıdır. Doğal olarak erkekler kadar enerji üretemezler. Ayrıca tam olarak aydınlatılamayan araştırmalara göre kadınların soğuğa toleransı doğal olarak zayıftır.
Ayak üşümesinin belirtileri nelerdir?
·Ayaklarınızda karıncalanma, uyuşma hissi veya hissizlik
·Sürekli soğuk ayaklar
· Bazen titreme
Ayak üşümesi neden olur?
Geçici üşümeler haricinde ayaklarınız sürekli soğuksa, bunun altında bazı ciddi sebepler olabilir. Ayaklarınızın devamlı üşümesinin muhtemel nedenleri şu şekildedir:
·Yetersiz sıcaklık
Ayakların üşümesinin çok çeşitli nedenleri vardır. Bazen en basit neden, ortam sıcaklığının düşük olmasıdır. Mevsime göre, yeteri kadar kalın giyinmemişseniz ve ayaklarınız çıplaksa, önce ayaklarınızın soğuması olasıdır. Ancak tabii ki başka sebepler de mevcuttur.
·Zayıf dolaşım
Dolaşımın zayıf olması, ayak üşümesine sebep olan en yaygın faktörlerden biridir. Yetersiz kan dolaşımı, yeteri kadar sıcak kanın düzenli olarak ayak bölgesine ulaşmasını zorlaştırır. Böylece ayaklarınız, vücudunuzun geri kalanından daha soğuk kalır.
Dolaşım sorunları, kalbin normal işlevinde vücuda kan pompalayamadığı çeşitli durumlarda meydana gelen kalp rahatsızlıklarıdır. Zayıf dolaşımın bir nedeni, hareketsiz yaşam tarzı olabilir. Gün içerisinde fazla oturmak yerine hareketlenmeyi deneyebilirsiniz.
İş yerinde bütün gün masa başında oturursanız, bu durumu yaşamanız olasıdır. Sigara içmek de ayrıca dolaşım bozukluklarının başka bir nedeni olabilir.
·Anemi
Kırmızı kan hücreleri yetersiz sayıda olduğunda vücutta anemi (kansızlık) oluşur. Özellikle aneminin ilerlediği vakalarda, ayakların üşümesi kaçınılmaz bir semptom olarak belirtilir. Bunun yanında çok sağlıklı insanlarda bile demir eksikliği anemisi ortaya çıkabilir. Bu da beslenme tarzı değişiklikleriyle ve takviyelerle nispeten daha kolay tedavi edilebilen bir durumdur.
·Şeker Hastalığı
Diyabet (şeker hastalığı), sadece dokunulduğunda soğuk hissedilen ayaklara değil, aynı zamanda sinirlerde oluşan hasar sebebiyle sürekli üşüyen ayaklara da neden olur. Diğer belirtiler ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissiyatıdır. Ayaklarda herhangi bir sinir hasarı belirtisi gösteriyorsanız, sorun büyümeden önüne geçmelisiniz. Diyabetik ayak ve diğer sorunlara karşı önlem olması adına, ayaklarınızda kesik veya yaralanma olup olmadığını kontrol etmeli ve ayaklarınızın durumunu iyi takip etmelisiniz.
·Hipotiroidizm
Bu durumdan, tiroid yetersiz kaldığında ve yeterli tiroid hormonu üretilemediğinde bahsedilir. Vücudun metabolizmasında çeşitli değişiklikler olur. Metabolizma hem kalbin ritmini hem de vücut sıcaklığını kontrol eder. Bu sebeple yetersiz bir tiroid, dolaşımın zayıflamasına ve ayakların üşümesine yol açar.
·B-12 vitamini eksikliği
B-12, genellikle hayvansal ürünler tüketilerek alınan bir vitamindir. B-12 eksikliği, B-12'yi geri ememediğiniz veya beslenmenizle yeterince alamadığınız zaman görülür.
Bu eksiklik en çok şu kişilerde görülür:
·vegan beslenme tarzını tercih edip buna göre yaşam sürenler
·50 yaşından büyük bireyler
·mide-bağırsak ameliyatı geçirmiş bireyler
·sindirim sorunları yaşayanlar
B12 eksikliği belirtileri şu şekildedir: Kabızlık veya ishal, yorgunluk, nefes darlığı, azalmış iştah, soluk görünüm, sinirlilik, nefes darlığı, anemi, denge kaybı, uzuvlarda karıncalanma ve uyuşma, zayıflık.
·İlaç komplikasyonları
Sürekli ayakların üşümesi durumu, beta bloker denilen ilaçların potansiyel bir yan etkisidir. Bu ilaçlar yüksek tansiyonu ve diğer kalp ve dolaşım sorunlarını tedavi eder.
Ayak üşümesinin daha az yaygın nedenleri ise şunlardır:
·çevresel damar hastalıkları veya plaklar nedeniyle damarların daralması
·Raynaud fenomeni (kan dolaşımının zayıf olduğu bölgelerde ciltte solukluk ve morarma), ve burada kan damarlarında kasılma meydana gelmesi
·damar sertliği
·diğer nedenlerden kaynaklanan sinir hasarı
Ellerin ve ayakların üşümesini etkileyen diğer faktörler:
Ellerin ve ayakların üşümesine neden olabilecek diğer faktörler arasında yaşınız, ailesel geçmişiniz ve kullandığınız bazı ilaçlar sayılabilir.
Bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyonunuz ve ateşiniz varsa titreyebilirsiniz.
Bazen kaygılı olmak ayaklarınızın ve ellerinizin üşümesine sebebiyet verebilir.
2016 yılında yapılan bir araştırma göstermiştir ki kronik hazımsızlık ile üşüyen eller ve ayaklar arasında önemli bir ilişki söz konusudur.
Bebeklerin ve ileri yaştakilerin, ellerinin ve ayaklarının üşümesine sebep olan risk faktörleri daha fazladır.
Bebeklerde ayak üşümesi:
Bebekler ağırlıklarına oranla geniş bir vücut yüzey alanına sahiptir. Bu sebeple vücut ısısını daha hızlı kaybederler. Yalıtım olarak ciltlerinin altında çok fazla yağ yoktur. Ayrıca, doğal vücut ısısı düzenlemeleri bir yetişkin kadar gelişmemiştir.
Yaşlı yetişkinlerde ayak üşümesi:
Yaşlı insanlar vücut ısılarını iyi bir şekilde düzenleme becerilerini kaybederler. Uzuvlarındaki kan damarları, merkez bölgeleri sıcak tutması için kolay daralmaz.
Metabolizma yaşla birlikte yavaşlama eğilimi gösterir ve bu da ayakların üşümesini arttırabilir.
Ayak üşümesi durumunda ne zaman doktora görünmelisiniz?
Ayaklarınızın sürekli üşüdüğünü fark ettiyseniz, bir sonraki muayenenizde doktorunuza sebebini sorabilirsiniz.
Geçmek bilmeyen bir ayak üşümesi yaşıyorsanız, ayak parmaklarınızda ve ayaklarınızda zor iyileşen yaralar bulunuyorsa ve her zaman yorgunsanız en kısa sürede doktorunuzdan hemen randevu alın.
Bazı durumlarda, ayaklarınız üşür ancak cildinize dokunulduğunda soğuk hissetmezsiniz. Bu gibi bir değişiklik yaşarsanız hemen doktorunuzu aramalısınız. Nörolojik bir sorunun belirtisini gösteriyor olabilirsiniz.
Ayak üşümesi nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz öncelikle bir fiziki muayene yapar. Ayağınızın farklı bölgelerine baskı uygulayarak travma veya sinir hasarının varlığını kontrol eder. Daha sonra anemi, diyabet veya hipotiroidizm gibi durumları aydınlatıp analiz edebilen kan testleri ister.
Doktorunuz, ayaklarınızın üşümesine, kalp hastalığının veya dolaşım bozukluğunun neden olduğunu düşünürse, kalbinizin işleyişini kontrol etmeye yardımcı olan bir elektrokardiyogram ister. Çevresel atardamar hastalığının neden olduğunu anlarsa, atardamarlarınızdaki kan akışına bakmak için bir ultrason da gerekli görür.
Ayak üşümesi nasıl tedavi edilir?
Tedaviler büyük ölçüde, ayak üşümenizin altında yatan nedene bağlıdır. Genel olarak, doktorunuz size önce dolaşımı iyileştirmek için düzenli egzersiz seçenekleri sunar. Egzersiz, kalp rahatsızlıkları da dahil olmak üzere diğer sorunların önlenmesine de yardımcıdır ve sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır.
Hipotiroidizm ve anemi gibi diğer ayak üşüme nedenleri, ilaçlarla tedavi edilebilecek rahatsızlıklardır. Doktorunuz, Raynaud gibi durumlar veya belirli kalp rahatsızlıkları için kan damarlarının açılmasına katkı sağlayabilecek kalsiyum blokerleri reçete edebilir.
Üşüyen ayaklar nasıl ısınır?
Her zaman üşüyorsanız, bir battaniyeyle geçici olarak ısınabilir, çok katmanlı şekilde giyinebilir veya ortamdaki ısıyı artırabilirsiniz. Ancak bu yine de işe yaramazsa, uygulanabilecek bazı yöntemler şu şekildedir:
·Biraz kestirmeyi veya daha erken uyumayı deneyin.
·Anemiyseniz veya dengesiz besleniyorsanız bol meyve, sebze, tam tahıl ve yağsız et içeren daha sağlıklı bir diyet uygulamaya gayret edin..
·Mümkün olduğu kadar stresten uzak durun, pozitif düşünceler üretmek her zaman daha iyidir.
·Çorap veya terlik giyin.
·Ayaklarınızı esnetip hareket ettirin.
·Sigarayı bırakın (nikotin, kanın ellerinize ve ayaklarınıza kolayca ulaşmasına engeldir.)
·Doğru bir diyet ve ilaçlarla kolesterolünüzü düşürmeye çalışın.
·Dolaşımı güçlendirmek ve düzenlemek için daha fazla demir, B12 vitamini ve folat almaya çalışın.
Pek çok insan hayatının bir noktasında soğuk ayaklarla yaşar. Ancak ayaklarınız battaniyeden daha fazlasına ihtiyaç duyuyorsa, mutlaka doktorunuzdan randevu alın. Sizin ve ayaklarınızın sağlıklı olduğundan emin olmak için bazı testler yaptırın.
medicalpark sitesinden alınmıştır.