Zibidi Sözlük, Kral Sözlük, Vampircik, Öküz Sözlük, Elma Sözlük,
Private Sözlük, Gamextreme Interaktif Ansiklopedi, İTÜ Sözlük,
Uludağ Sözlük, Kertenkele.net derken, internet üzerinde yayın yapan
sözlüklerin sayısı her geçen gün katlanarak çoğalmakta.
Son durum itibarıyla sayıları 100’ü
bulmuş sözlüklerin bu kadar çoğalmasının sebebi de kuşkusuz,
yurtdışındaki ‘Everything 2’, ‘h2g2’ ve ‘Wikipedia’ gibi
sözlüklerden feyiz alan Ekşi Sözlük’ün bu kadar popüler oluşu.
Tüm bu sözlüklerin hayatta kalmaları
kolay değil elbet. Bu durumda da nette rekabet hat safhada. Sözlük
savaşlarının sebeplerine gelince; yeni sözlüklerin eskilerin
kodlarını çaldıkları iddiaları, ‘hangi yazar nerede, ne yazar’
sendromu, yazdıkları sebebiyle sözlüklerden uçurulanların karşı
savaşı, ideolojik ayrılıklar, eski yazar-yeni yazar rütbeleri,
kadın-erkek savaşları... Sonuç itibarıyla yine en büyük, elbette
yaklaşık 11.000 üyesiyle Ekşi Sözlük.
Ekşi Sözlük, üye alımını durdurunca
da olanlar oldu zaten. “Ben derdimi kime dökeyim'' derdinden
mustarip pek çok insan, kendi sitelerini kurdular. Keza sözlüklerde
kahraman olmak, sanal ortamda büyük önem taşımakta. Ekşi Sözlük’ün
kurucusu, SSG nick’ine sahip Serdar Kapanoğlu, ‘Che’ gibi bir şey
artık mesela. Öyle ki yeni kurulan sözlükler, reklamlarını yapmak
için SSG adıyla entry’ler bile giriyorlar.
Bir de “Ana Kraliçe’ye sormadan
olmaz'' mantığıyla yeni kurulan bir sözlüğün Ekşi’den referans
alması durumu var ki, o da başlı başına bir olay. Kısaca, yeni
sözlüklerin reklamlarını yapmaları yine Ekşi Sözlük üzerinden
gittiğinden, arayı da iyi tutmak gerekiyor.
Daha çok hit almak sebebiyle türlü
Bizans oyunlarının döndüğü iddia edilen sitelerin yanı sıra, kendi
halinde takılan, kendi tıklarıyla kavrulan sitelerin sayısı da az
değil. Ortalıkta bu kadar sözlük olunca, kopyala yapıştır
durumlarına da fazla rastlanması sözlük savaşlarının sebepleri
arasında.
‘Sözlük’te popüler olmak, gerek
sevgi kazanmak gerekse ‘sevgili yapmak’ için gerekli olduğundan,
ünlü bir yazarın sizin sözlüğünüzde yazması büyük önem taşımakta.
Bu durumda, “Beni ne sözlükler istedi de gitmedim'' gibi bir durum
da mevcut sözlük yazarları arasında. İTÜkampus gibi okul içi
dedikoduları bulacağınız sözlüklerden dini meseleleri öne
çıkartmaya çalışan, forum sitesiyken ‘sözlüksü’ olmuş
‘nedir.antoloji.com’a, çeşit çeşit sözlüğün var olmasındaki temel
sebep de elbette insanların dertlerini söyleme istekleri.
Sözlüklerin savaşı bir yana, bir yanda da sözlüklerle savaşanlar
var. Sözlüklerde ‘dilin kemiği yok’ mevzuu fazlasıyla kemiksiz
olduğundan, Mor ve Ötesi’nin solisti Harun’dan Enis Batur’a, Ali
Atıf Bir’den Ayşe Arman’a, sözlüğe cevap yetiştirmeye çalışan
ünlülerin sayısı da hayli fazla.
‘Birinci Celebrity Savaşı’
Blog, chat, forum ve wikipedia gibi
sözlüklerin bir kokteyli sayılan sözlüklerin sözcülerine söz
verirsek, ilk sırayı, pek çok sözlük gibi Ekşi Sözlük’e de yazan ve
üzerine bir de kendi sitesi ‘Medyaeteği’ni açan Reşat Çalışlar’a
veriyoruz . Keza kendisi Medyaeteği’nde ‘Ekşi Sözlük Birinci
Celebrity Savaşı’ başlıklı bir yazı yazmış ve bu yazı Ekşi
Sözlük’te 3000 kişi tarafından okunmuştur.
Yazının meselesi, Ekşi Sözlük’ün
klasik akımını oluşturan eski yazarlarıyla pop akımını oluşturan
yeni yazarlar arasındaki çatışmaydı. İç savaşları geçer, sözlük
savaşlarına geri dönersek, bu konuda Çalışlar’ın Medyaeteği’nde
yayımladığı yazıya bir göz atalım dilerseniz:
“Hızla fazlalaşan sözlük
klonlarından sonra, klonlar arası hack savaşları olduğu yönünde
iddialar artmaya başladı. İlk olarak saldırılacak klon sitesinin
üye sayısını sahte (bot) yazarlarla patlatmak ve buna bağlı olarak
siteyi çökertmek yoluyla başlayan saldırılar, yeni sözlük klonu
açan kişilerin korkulu rüyası haline geldi. Öncelikle Uludağsözlük
yazarlarından ‘Passiflora’ rumuzlu yazarın Uludağsözlük’ün
kodlarını alıp Elma Sözlük’ü kurduğu yönündeki iddialar dikkat
çekti.
Bunun ardından Elma Sözlük’e yapılan
yoğun saldırılar nedeniyle Elma Sözlük yayınını durdurmak zorunda
kaldı. Ardından 3Harf Sözlük’le Birebir Sözlük arasında bir hack
savaşı patlak verdi. 3Harf Sözlük bununla da yetinmeyip yeni açılan
klonlardan F1 Sözlük’e savaş açtı. Sahte yazarlarla sitesinin gay
sitelerine yönlendirildiğinden yakınan F1 Sözlük admini Byeraser,
Medyaeteği’ne şöyle konuştu: ‘Sözlük klonları dünyası tam anlamıyla
bir Kurtlar Vadisi’ne dönüşmüş durumda. Hemen hemen her yeni açılan
klon, birbirinin kodlarını çalıyor, birbirini hack’lemeye
çalışıyor. Birbirlerinin sözlüklerini gay sitelerine yönlendirmeye
çalışanlar bile var.
Üstelik sözlük klonu sahiplerinin
egoları ve kendilerini aşırı ciddiye almaları da ayrı bir mizah
unsuru. Bir gün bir baktım 12.000 yazarım var. İlk anda
sevinmiştim; çünkü ne olduğunu anlamamıştım. Sonra kim bu yazarlar
diye baktığımda şoke oldum. Sitemize program ile başka sözlükler
tarafından klon yazarlar yollanıyordu. Bir an için 23 milyon
yazarım bile oldu.
Bu şekilde sitemizi çökertmeye
çalışıyorlardı. Yavaş yavaş toparlanırken, 3Harf adlı sözlük klonu
tarafından java kodlarıyla bot yollanarak sahte yazarlarla sitemiz
gay sitelerine yönlendirilmeye çalışıldı. Biz de saldırılara karşı,
karşı-ataklar düzenlemeye başladık. Gelişmeleri hep birlikte takip
edeceğiz’...''
Sözlüklerin kurucuları anlatıyor
Sanal ortam, hack’ler sayesinde savaş
ortamına döndü''
Abdullah Önden (Vampircik.com):
Biz, kısa ve öz tanımdan öte, fikrin
ve duygunun paylaşıldığı fakat sınırların korunduğu eserler
hedefliyoruz. Bir başka özelliğimiz ise ‘müze’mizdir. Müze
özenilen, üstüne vakit harcanmış ve ‘vampir’lere örnek
gösterilebilecek seçkin eserlerin, tanımların sergilendiği bir
mekândır. Diyar içinde ayrıca taverna, geçit, radyo gibi çokça
detaylı binalar daha vardır. Gelelim yeni sözlüklere; çizgisiz
taklitlerin, hedefsizlikten, bir gün kapanacağını düşünüyorum, zira
önlerinde asla geçemeyecekleri bir hedefleri olacak, Ekşi. Bizimse
böyle ütopik hayallerimiz, tutkularımız yok. Biz, köyde mutlu mesut
yaşayan çobanlar gibiyiz, kendimize yeteriz. Son zamanlarda bu
kadar çok sözlük olmasını ise; bitmek tükenmek bilmeyecek içerik
havuzunun çekiciliği ve ortalıkta çokça bulabileceğiniz çalıntı,
kırılmış kodlarla önüne gelenin sözlük açabilmesine bağlıyorum.
Selin Akay (Elma Sözlük):
Selin Akay, özellikle Ekşi
Sözlük’teki ‘erkek’ dili kırmak adına açmış kendi sitesini. Küfrün
ve rahatsızlık verici ekstrem fikirlerin olmadığı bir sözlük
hayaliyle ‘Elma’ demiş:
“Sözlüğü kurma sebeplerimiz, var
olan diğer sitelerdeki küfür, argo kullanımı, hakaret, seksist
yaklaşımlar, kadınlara özgü başlık yoğunlukları. Hayalimde hem
babamın hem de yeğenimin okuyabileceği bir site vardı. Tahminime
göre, kaba bir hesapla, sözlüklerden yararlanan kişi sayısı elli
bini geçmez. Sözlük sayısı artınca da gruplar oluşuyor.
Sözlüğünüzün reklamını yapmanın tek yolu da maalesef diğer
sözlüklerin üzerinden, özellikle de Ekşi’den geçiyor. Bu yüzden
rekabet had safhada. Tabii hepsinde aynı şeyler yazılınca da
insanlar farklı arayışlara giriyor. Hatta birkaç sözlük bunun için
tuhaf oyunlar sergilemekte. Bizim de başımıza benzer bir durum
geldi. Kullanıcı sayımız yükseldikçe diğer sözlükler yazar yitirme
kaygısıyla bize karşı hack girişimlerinde bulundu. Sanal ortam bu
tür girişimler sayesinde savaş ortamına döndü.'' Bu arada Elma
Sözlük şimdilik kapalı, çünkü hack gruplarının saldırısına uğramış;
ama yakın bir süreçte yeniden faaliyete hazırlanıyorlar.
Nursel Abay (Private Sözlük):
2003’te kurulan Private Sözlük,
artık nette rüştünü ispatlamış, sağlam tayfası olan bir sözlük.
Kurucusunun kadın olması ve diğer sözlük sahiplerine göre yaşça
büyük olması da önemli bir faktör. Nursel Albay, “İnternette sözlük
savaşları yoktur'' diyor: “Takım tutarcasına sözlük taraftarı
olanlara sıklıkla rastlıyoruz ama bilgi kimsenin tekelinde
olmayacağı için; bu, gereksiz bulduğum bir fanatiklik. Sözlükler
arasında olsa olsa rekabet olur. Rekabet ise kaliteyi arttıracak
bir faktör.''
Çağatay Göktürk-Emre Dirağ (İTÜ
Sözlük):
Çağatay Göktürk ve Emre Dirağ,
İTÜ’de okuyan iki öğrenci. Çağatay sitenin kurucusu. Emre ise
reklamdan sorumlu. İTÜ Sözlük, 2004 Mart ayında kuruldu. Üyelerin
yüzde 60’ı İTÜ’lü, geri kalanıysa dışarıdan. 8000 kişilik üyesiyle
şu anda Ekşi Sözlük’ten sonra ikinci sırada. Sözlük Savaşları
meselesi için, “Bu bir gönül meselesi, sözlüğü açarkenki amacımız
da eğlenmekti'' diyor Göktürk. Ardından Emre ekliyor, “Savaş,
savaşanlar için''. İTÜ Sözlük’teki savaşlar daha çok sözlükten
uçurulanların derdi, “Eşcinselleri atsak homofobik, sağcıları atsak
solcu, solcuları atsak sağcı oluyoruz'' diye açıklıyor ikili bu
durumu.
Celal Onur (Ekşi Sözlük yazarı):
Esasen bankacı olan Celal Onur’un
sözlük düşkünlüğü, mesleğinden de kaynaklanıyor biraz. Steve
McQueen nick’iyle, kısa zamanda sözlükte popüler olmuş muhalif
isimden, sözlük içi meseleleri dinledik:
“Eskiden sözlük daha seçiciymiş.
2005’te 17.000 kişiyi aldılar, ben de sıramı bekliyordum ve girdim.
1999-2004 arası kalite daha yüksekti. Çok kişi alınınca biraz
bozuldu. Gerçi o gelenlerin çoğu elendi. Tanınmak çok da kolay bir
şey değil sözlükte. ‘Polis copundan tahrik olan solcu hatun’ gibi
abuk başlıklar seçerek tanınmak işin kolayı. Saplantılı bir yer
orası. Sabahtan açıyorsunuz; ‘ne yapılmış, şu şuna mı meraklı’ gibi
duygusal taraflar da giriyor işin içine. Evlenenler var mesela
sözlükten. Küsüp bırakanlar oluyor ama hastalık olduğu için illa
geri dönüyorsunuz. Normal o çatışmalar, kuşak çatışması diyelim.
Yeni sözlüklere biz Ekşi Sözlük olarak ‘klon’ diyoruz. Onlar bizi
takip ediyor, biz onları takip etmek zorunda değiliz.'' Zall
(Uludağ Sözlük): "Sözlük savaşları diye bir kavram var. Sözlüklerin
etki gücü ve kalitesi anlamında bir rekabet. Bu rekabet savaş
olarak algılanabilir; bu da sözlüklerin canlı ve hareketli olmasını
sağlıyor. Bu, sözlük yazarlarına da yansıyor. Uludağ sözlük olarak
bu rekabetin içindeyiz deyebilirim.
Şu an Ekşi Sözlük’ten sonra en çok
entry girilen sözlük Uludağ Sözlük. Bu da rekabetin bir sonucu.
Savaşa gelince; bu kavram ilk olarak ‘14 Ocak 2006’gecesi ‘Ekşi
Sözlük’ yazarlarının Uludağ Sözlük’e saldırmaları sonucu çıktı.
Henüz Uludağ Sözlük yeni açılmışken, çok sayıda Ekşi Sözlük yazarı
üye olarak küfürlü başlıklar açtılar. Sözlükler tarihindeki en
eğlenceli geceydi. Sonra aramızda böyle bir savaş olmadı. Daha
sonra sözlükler arası hack savaşları oldu. Bazı sözlüklerin kodları
çalındı. Uludağ Sözlük’ün şu an internet yayınında üç tane klonu
var.
Aslında insanların gözünde sözlükler
üçe ayrılıyor. 1. Ekşi Sözlük, 2. Uludağ, İTÜ ve Private Sözlük’ten
oluşan kendini kanıtlamış sözlükler ve diğerleri. Ayrıca ‘Ekşi
Sözlük’e her zaman minnet borçluyuz. Uludağ Sözlük’ü açıp bu kadar
yeni insanla tanışmamızın ve bu kadar eğlenmemizin en önemli sebebi
SSG’nin sözlük kavramını yaratması." TEMPO DERGİSİ / Berrin
Karakaş
İNTERNETTE SÖZLÜK SAVAŞLARI
1999 itibarıyla, Ekşi Sözlük’ün net camiamıza katılmasıyla birlikte, özellikle 2000 sonrası, teker teker birbirinin aynı gibi görünen sözlükler nette boy gösterdiler. Tempo dergisi, sayıları ile birlikte rekabetinde arttığı internet sözlüklerinin seceresini çıkardı.
Sıradaki Haber İçin Sürükleyin