Rekabet Kurumu kapsamlı bir rapor hazırladı. Hızlı Tüketim Malları (HTM) perakendeciliği sektörünün incelendiği 269 sayfalık raporda marketlerde haksız rekabet uygulamalarına dikkat çekildi.
FARK FATURASI BİR AN ÖNCE YASAKLANMALI
Rekabet Kurumu raporda hem vatandaşın hem de tedarikçilerin korunması için bir dizi öneri sıraladı. Son dönemde marketler ve tedarikçiler arasında soruna neden olan fiyat farkı uygulamalarının bir an önce yasaklanması istendi. Fiyat farkı, faturanın eksik ya da fazla kesilmesi halinde yeniden bir ücret ödenmesi veya alınması gerektiği durumlarda hazırlanan faturaya deniyor. Ancak zincir marketler bunu tedarikçiye indirim baskısı olarak kullanıyor. Tedarikçi zincir markete 100 bin TL'lik ürün satıyor, bunun karşılığında da fatura kesiyor. Zincir market de tedarikçiye indirim almak için fiyat farkı faturası kesiyor. Bu da örneğin 10 bin TL+KDV olarak yansıtılıyor böylece market tedarikçiyi yüzde 10'luk indirime zorluyor. Tedarikçi bunu kabul etmemesi halinde iade ya da ürünün rafa konulmaması gibi türlü tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Hal böyle olunca bu talebi kabul etmek zorunda kalıyor.
RAF BEDELİ OLMASIN
Raporda bozulabilir tarımsal ve gıda ürünlerinde 30 günü aşan ödeme vadeleri, bozulabilir gıdalarda kısa sürede yapılan iptal bildirimleri, alıcının tek taraflı sözleşme değişiklikleri, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin yasaklanması gerektiğine de dikkat çekildi. Ayrıca raf, stok, promosyon ve reklam bedellerinin tedarikçiye yıkılmasının yasaklanması istendi. Marketlerin tedarikçinin ürünlerini satmak için kullanılan alanlara yerleştirilmesinde tedarikçiden personel ücreti almasının önüne geçilmesi önerisi yapıldı.
PARA CEZASI KESİLEBİLİR
Rekabet Kurumu, perakendeci ile tedarikçi sorunlarının çözümü için İngiltere'de uygulanan 'Süpermarket Ombudsmanlığı' modelini örnek gösterdi. İngiltere'de 2013'te kurulan sistem, bağımsız bir otorite… Modelle perakendecilere tedarikçilere zamanında ödeme yapılması, haber verilmeksizin tedarik sözleşmelerinde değişikliğe gidilmemesi gibi yükümlülükler getiriliyor. Ombudsman ciddi ihlaller varsa para cezası verme yetkisine de sahip.
Raporda zincir marketlerin haksız ticari uygulamalarının önlenmesi için daha ağır yaptırımların olması gerektiğine dikkat çekildi. Bu kapsamda para cezalarının caydırıcı nitelikte olması ve caydırıcılığın sağlanması için idari para cezasının teşebbüs cirosu üzerinden tesis edilmesi, tekrarı halinde cezada artırım olanağının bulunması gerektiği vurgulandı.