Zeytinyağı üreticisi olup bitkiler üzerinde amatör çalışma yapan Buse Topçuoğlu, 2020'de bulduğu bir bitkinin fotoğrafını Prof. Dr. Hasan Yıldırım'a gönderdi.
EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldırım, bu türün literatürde bulunmayan bitki türü olduğunu fark edince çalışma başlattı.
3 sene süren çalışmadan sonra bitkinin 'taksonomik botanik' türü olduğu belirlendi. Yıldırım, yeni bitkiye dair konuştu.
YENİ BİTKİ DÜNYAYA TANITILDI
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Köyceğiz Meslek Yüksekokulu'ndan Dr. Öğretim Üyesi Kenan Akbaş ve doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile ortak çalışma başlatan Prof. Dr. Yıldırım, 3 yılın adından yeni bitkinin 'taksonomik botanik' türü olduğunun belirlendiğini kaydetti. Bilimsel ismi adı 'Leopoldia buseana' olan bitki, bilimsel dergi Phytotaxa'da yer alarak dünyaya tanıtıldı. Bitkinin Türkçe ismi ise yayılış gösterdiği dağ silsilesinden yola çıkarak 'Balan sümbülü' olarak adlandırıldı.
"BUSE HANIM'IN İSMİNE ATFETTİK"
'Leopoldia'nın diğer bir adı ile 'Morbaş' cinsinin dünya genelinde 29 türle temsil edildiğini belirten Yıldırım, "Cinse ait türler Akdeniz havzasında, Orta-Doğu ve Güney Avrupa, Kafkasya ve Güneybatı Asya'da doğal bir yayılışa sahiptir. Cinsin çeşitlenme ve gen merkezi, Batı Anadolu ve Ege adalarıdır. Bu bakımdan Muğla ili, 'Leopoldia' cinsi için oldukça önemli bir alandır. Yeni keşfedilen 'Balan sümbülü' ile cinsin dünyadaki tür sayısı 30'a, Türkiye'de de 16'ya yükselmiştir. Türkiye'deki endemik 'Leopoldia' tür sayısı ise 9'a çıkmış oldu. Bu bitkiye isminden de anlaşılacağı üzere 'Leopoldia buseana'yı keşfeden Buse Hanım'ın ismine atfettik. Bu bitkinin enteresan bir şekilde Marmaris'in yakın zamanda büyük yangın geçiren alanlarında, Hisarönü civarında da popülasyonlarını tespit ettik" dedi.
"POTANSİYELİ ÇOK YÜKSEK"
Türün Balan dağ serisi üzerinde popülasyonu bulunduğunu ancak yol çalışmaları ve orman yangınları nedeniyle risk altında olduğunu söyleyen Yıldırım, "Gerek yol çalışmaları gerekse orman yangınları için potansiyel bir alan olmasından dolayı bu türün geleceği için bilim insanları endişeli. Balan dağ serisi üzerindeki popülasyonun olduğu alanda yangın mevcut değil; ama potansiyeli çok yüksek. Yerel yönetimler ve bilim insanları olarak bu bitkinin acil bir şekilde koruma stratejilerini ortaya koyarak bir an önce çalışmalarına başlamamızda fayda görmekteyim" ifadelerini kullandı.
"KÜLTÜR ÇALIŞMALARI YAPILMA OLASILIĞI YÜKSEK BİR BİTKİ"
Bitkinin fiziksel özellikleri hakkında konuşan Yıldırım, "70 santimetreye kadar uzayabilen, üzerinde uzun bir salkım şeklinde çiçeklere sahip. Bitki mavimsi renkten, mora doğru da hatta kahverengiye değişen, tomurcukta farklı renkte, olgunlaştıktan sonra farklı renge doğru dönüşen çiçeklere sahiptir. Çok güzel bir çiçek renk geçişi vardır. Süs bitkisi potansiyeli olan, üzerine kültür çalışmaları yapılma olasılığı yüksek bir bitki" ifadelerini kullandı.
