Yasalara göre; kadın işçilerin evlilik nedeni ile işten ayrılması durumunda, çalışma süresinin gerektirdiği kıdem tazminatı ödeniyor. Bu haktan yararlanılabilmesi için iş sözleşmesinin evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde yazılı olarak feshedilmesi, evliliği gösteren belgenin işverene sunulması, feshin gerekçesinin ‘evlilik’ olduğunun açıkça belirtilmesi gerekiyor. Evlilik nedenine dayalı olarak iş akdinin feshedilmesi halinde işçi ve işveren ihbar tazminatı talep edemiyor, ihbar süresi uygulanmıyor.
FARKLI İŞTE ÇALIŞABİLİR
Bu durumda istifa eden kadın, işsizlik maaşı da alamıyor. Akdini evlilik nedeniyle feshederek kıdem tazminatını alan kadının yeni bir yerde işe başlamasının önünde ise bir engel bulunmuyor. Ancak sırf kıdem için evlenip boşanma durumu tespit edilirse, işveren kıdemi geri isteyebiliyor. Bu durumda mahkeme süreci başlıyor. Hamilelik veya doğum sebebine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor.
PRİMİNE BAKILIYOR
8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren kadın çalışanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatına hak kazanıyor. 9 Eylül itibarıyla işe girenlerde ise iki şart aranıyor. Buna göre; ya 7000 gün prim süresi dolacak ya da 25 yıllık sigortalılık süresiyle birlikte en az 4500 gün prim ödenmiş olacak.
BAŞKA NELER VAR?
İşin, işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlike oluşturması, işçinin sürekli görüştüğü işveren veya başka bir işçinin bulaşıcı hastalığa yakalanması ya da işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması, işçiye iş akdini feshetme hakkı veriyor.
Eksik ve zamanında ödenmeyen ücret nedeniyle istifa durumu da kıdeme imkan tanıyor. İşverenin iş sözleşmesi yapıldığı sırada sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış bilgiler ve sözler vermesi istifa nedeni olabiliyor.
İşverenin; işçinin veya aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söylemesi, işçiye cinsel tacizde bulunması veya mobbing (psikolojik baskı) uygulaması halinde de tazminat hakkı doğuyor.
İşçinin, diğer çalışanlar tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemleri almaması da tazminat nedeni. Çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıktığında da işçi iş akdini feshedebiliyor.
İŞ YERİ TAŞINIRSA VEYA DEVREDERSE
Çalışmakta olduğu işyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, kadın işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa, işçi yeni adrese gitmek zorunda değil. Bu durumda da hizmet sözleşmesinin esaslı unsurlarından biri değiştirildiği için işveren, işçilerine kıdem tazminatı ödemek durumunda.
İşyerinin tamamı veya bir bölümü hukuki bir işleme dayanılarak bir başka işverene devredildiğinde, mevcut iş sözleşmeleri tüm hak ve borçları ile birlikte devralana geçiyor. Dolayısıyla kişi, devri gerekçe göstererek hizmet akdini feshedemez ve kıdem tazminatı talep edemez.
(POSTA)