Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ile Tarih Vakfı’nın 24 Şubat Salı saat 18.00’de Cağaloğlu’ndaki Tan Evi’nde düzenlediği Tan Toplantıları’na konuk olan Hürriyet Gazetesi Yayın Danışmanı Doğan Hızlan, Tan olayının basın için bir dönemeç olduğuna işaret etti. Tan baskınını gençlerin iyi bilmediğini belirten Doğan Hızlan şöyle konuştu:
"Tan baskınını bilirseniz bugünü iyi yorumlarsınız. Tan olayı iktidarla basının hesaplaşmasıdır. Gerçeği söylediği için bir gazetenin yıkılması, imha edilmesidir. Ancak bu konunun ne yazık ki elimizde bir incelemesi yok. Günü birlik yaşayan bir toplumuz. Şimdi arasanız Sertellerin kitaplarının baskısı bulamazsınız. Tan’ın bir başka özelliği gelenekselleşmiş doğuya doğru düşünme sistemini değiştirmesidir. Tan Cumhuriyet’in en yeni taraftarıdır. Ama ne yazık ki bizde modernleşmeyi daima gelenekçilik boğuyor. Tan Gazetesi’ni yapanlar uygarlığın ve düşünmenin önemini, bir anlayışın esiri olmamayı anlatıyordu. Yeni Türkiye’nin yeni fikirlere ihtiyacı olduğunu, düşman üretmek değil, ürettiğiniz düşmanla dost olmak gerektiğine dikkat çekiyorlardı"
Doğan Hızlan’ın konuk olduğu Tan Evi’nde “Babıali’de Bir Baskın: Tan” konulu toplantıya TGC Başkanı Turgay Olcayto, Genel Sekreter Sibel Güneş, Genel Sayman Gülseren Ergezer Güver, Genel Sekreter Yardımcısı Niyazi Dalyancı, Tarih Vakfı Genel Müdürü Münevver Eminoğlu, Cumhuriyet Gazetesi yazarı Şükran Soner’in de aralarında bulunduğu çok sayıda davetli katıldı.
BAŞKAN OLCAYTO: GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARMALIYIZ
Sunuculuğunu TGC Genel Sekreteri Sibel Güneş’in üstlendiği toplantının moderatörlüğünü TGC Genel Sekreter Yardımcısı Niyazi Dalyancı yaptı. Toplantının açılış konuşmasını TGC Başkan Turgay Olcayto yaptı.
Başkan Turgay Olcayto, şunları söyledi:
"Tan Sergisi’ni gezenler görmüşlerdir ki geçmişten ders
çıkarmanın sayılamayacak kadar faydası var. Ancak günümüze
baktığımızda, ders almadığımızı görüyoruz. Ders almış olsaydık
bugünkü sorunları da yaşamazdık diye düşünüyorum. O yüzden
Tan Olayı’nı iyi anlamak gerekiyor. Bu söyleşiler dizisi, 4 Aralık
Tan Matbaası’nın yıktırılışının yıl dönümünde başlayan bir
projeydi. Etkinliklerimiz devam edecek"
DALYANCI: DOĞAN HIZLAN EN ÖNEMLİ ELEŞTİRMENLERDEN
BİRİDİR
TGC Genel Sekreter Yardımcısı Niyazi Dalyancı, şöyle konuştu:
"Doğan Hızlan bu yokuşun en kıdemlilerinden. Gazetelerin hepsinin Cağaloğlu’nda olduğu dönemden itibaren bütün Türk basının gelişmesine tanıklık etmiş, deneyimli bir ağabeyimizdir. Aynı zamanda Türk edebiyatının en önemli eleştirmenlerinden de birisidir"
DOĞAN HIZLAN: TAN KÜLTÜR DÜNYASINI DA BÜYÜTÜYORDU
Hürriyet Gazetesi Yayın Danışmanı ve yazarı Doğan Hızlan,
konuşmasında şunları söyledi:
“Yokuşun Başı: Demokrasi Mücadelesinde Tan Gazetesi Sergisi’ni
gezdim. Bütün olayları görseliyle birlikte, nedenleriyle birlikte
anlamak için bu sergiyi gezmek lazım. Serginin kataloğu
yapılırsa çok daha güzel olur. Tan Gazetesi bir efsanedir.
Tan olayının perde arkasını görmek lazım. Bana göre bütün olay,
gazetecilerin ve yazarların ileriyi bugünden görmeleri,
politikacıların da sadece bugünü görmelerinden kaynaklanıyor.
Tan, sadece siyasi bir kimlikle var olmuş bir gazete değil.
Çıkardığı küçük kitaplarla kültür dünyasını da kapsamıştır. O
zamanın gazetelerine önemli bir örnek. Sadece günlük gazetecilikle,
haberle yetinmiyorlar. Okurlarının bir kültür birikimi de
edinmesini istiyorlar.
ALDATILMANIN NELERE YOL AÇTIĞINI TAN GÖSTERİYOR
Tan Gazetesi’ne yapılan baskın bir günde olan bir şey. Üniversitede toplanılıyor, geliyor ve imha ediliyor. Tan’ı anlatanlar; nasıl olduğunu, ne olduğunu arkasındaki fikri anlatmaktan çok, yaşanan dehşeti şöyle ifade ediyor:
"Koca koca bobinler, Sirkeci’den denize yuvarlanıyordu.’ Tabii ben o günü görmedim ama annem o günü hatırlıyor. Birçok kimsenin anılarında var. O gün genç üniversiteleri kamplara ayırarak bu yağmalamayı yaptılar. Üniversitelerin yönlendirmesi o dönemden başlıyor. Tan Olayı’nın arkasında başka bir şeyi de görmemiz lazım. İnsanlar birçok kere aldatılıyor. Aldatılmanın nelere mâl olduğunu Tan gösteriyor. İnsanlar kalkalım gidelim diyorlar. Tan baskınına katılanlar bunun bir manipülasyon olduğunu sonradan anlıyorlar. Siyasi meselelerde kıvılcımı ateşlemek mümkündür ama sonradan bastıramazsınız. Tan’da bugünden baktığımızda çok iyi yazarlar olduğunu görüyoruz. Aslında o yıllarda Türkiye’de günlük uygulamaların yanlışlığını anlatıyorlar. Ancak toplumda ‘Tan yazarları onu, şunu yazıyor’ denilerek bir düşman kitlesi yaratılıyor. Düşman yaratmadan tahrip etmek mümkün değil"
HÜRRİYET İLE HÜRRİYETSİZLİĞİN AYRIMI NASIL YAPILIR?
Zekeriya Sertel’in anılarında bir enteresan espiti vardır. Birçok ülkede yaşıyor ama Paris’e geldiğinde, ‘Basın ve ifade özgürlüğünün kapsamının ne olduğunu uçaktan Paris’e indiğimde fark ettim’ diyor. Gerçekten de hürriyet ile hürriyetsizlik birden bire öyle hissedilir ki havada gezen damlacıklar gibidir. Bir ülkeye indiğinizde bunu fark edersiniz. Tan neyi söylüyordu? O zaman yapılanın yanlış olduğunu söylüyordu. İnsanların, söylenen ve sunulanla düşünmemelerini, kendi başlarına, başka bir bilgi dünyası kurup da ona göre değerlendirilme yapmalarını istiyordu.
MONOGRAFİLERLE VE BİYOGRAFİLERLE TARİH ANLATILMALI
Tan tarihi bilinmiyor, okunmuyor ve geçiyor. Geçmişteki olayları
bilmediğimiz için edebiyatta bunun sıkıntısını yaşıyoruz. Tan’ı
yaşayanların, Sertellerin, buna sebep olanların kimliklerini,
yaptıklarını yazdığınızda Türkiye basın tarihi yazılabilir.
Bizde genel tarihi yazanlar monografi bulamadıkları için yazamıyor.
Türkiye basın tarihi, özgürlük tarihi öyle yazılır. Monografiler ve
biyografiler gerekiyor. Bizde genel tarihi yazanlar monografi
bulamadıkları için yazamıyor.
TEKNOLOJİ BASINI DEĞİŞTİRDİ
Gazeteler internet yüzünde tiraj kaybediyor. Eskiden bir yazıyı
yazıyorduk. Dijitalle kağıt savaşı var. Eskiden kitaplar tutunca
internette yayınlanırdı. Şimdi kitap internette tutunca basılmasına
karar veriyorlar. Dünya tersine döndü.