EYT'lilerle ilgili yapılacak düzenlemeden kaç kişi yararlanacak? Bu kişiler ne kadar maaş alacak ve bunun maliyeti ne olacak? SGK uzmanı yaptığı hesaplamayı DW Türkçe ile paylaştı.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yıllardır sürdürdükleri mücadelenin sonucu olarak gözlerini birkaç aya kadar çıkması planlanan yasaya çevirdi. Yasadan kaç kişinin yararlanabileceği, düzenlemenin maliyeti, yeni emeklilerin alacağı maaşlar gibi detaylara ilişkin tartışmalar ise devam ediyor.
Kamuoyunda EYT olarak bilinen emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili sorun, 4447 sayılı kanunun 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren hükümleriyle emeklilik için belirli prim gün sayısı ve sigortalılık süresinin yanı sıra "yaş şartı" tekrar getirilmesiyle ortaya çıkmıştı. Bu hükümler konulmadan önce ilk sigortalı oldukları sırada ne zaman emekli olacakları belli olan kişilerin emeklilik süresi 2-17 yıl arasında uzamış oldu.
EYT'liler yıllarca mağdur olduklarını belirterek örgütlenirken iktidar uzun bir süre bu taleplere bütçeye aşırı yük getireceği ve başka nedenlerle olumlu yanıt vermedi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 2019 yerel seçimleri öncesinde yaptığı bir konuşmada, "seçimleri kaybetmelerine yol açsa bile" EYT yasasına sıcak bakmadıklarını söyleyerek "Tutturmuşlar erken yaşta emeklilik, İskandinav ülkeleri bu sistem yüzünden battı" diye konuşmuştu.
Ancak 2023 seçimlerine yaklaşılan günlerde yeni hükümet sisteminde cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 1'lik oyun bile çok önemli olması ve anketlerde gözlemlenen düşüş sebebiyle EYT'lilerle ilgili bir düzenleme yapılmasına karar verildi.
Düzenlemede sona geliniyor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in son açıklamasına göre EYT ile ilgili yeni düzenlemeye dair çalışmalarda sona gelindi ve ortaya çıkarılan plan yakın bir zamanda öncelikle Erdoğan'a sunulacak.
Aralık ayında yapılacak bir basın toplantısıyla detayları duyurulacak olan çalışma daha sonra yasa teklifi haline getirilerek TBMM'ye sunulacak. Yasanın bu yıl sona ermeden çıkartılması hedefleniyor.
Peki EYT düzenlemesinin içinde neler var?
Edinilen bilgilere göre düzenleme kapsamında 8 Eylül 1999'dan önce işe başlayanlardan 20 yılını dolduran kadınlar ile 25 yılını dolduran erkekler yararlanabilecek. Kadınların 20 yılı zaten 2019 yılında tamamlanmış iken, erkeklerin yıl şartı ise 2024 Eylül ayında doluyor.
Tüm detaylarının henüz belli olmadığı yasa ile yeniden yaş şartının getirilip getirilmeyeceği ise henüz kesin değil. Kulislere yansıyan bilgilere göre kademeli bir sistem çerçevesinde emekliliği hak eden bir EYT'liye yaşını dolduruncaya kadar normal emekli maaşından daha az bir miktarın verilmesi ya da primlerin artık istenmemesi gibi bazı formüller de masada.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, Türkiye'de emekli aylığı ortalamasının 4.600 TL civarında olduğunu belirterek EYT'lilerin büyük bölümünün, yaklaşık yüzde 70'inin emekli olmaları durumunda 3.500 ile 5.000 TL aylık alacağı tahmininde bulunuyor.
Muhtarlar Evi açılışında Erdoğan'dan muhtarlara peş peşe müjde geldi: Elektrik faturaları konut tarifesinden olacak. İzin günlerinden ödenekler kesilmeyecekGündem
Yasadan kaç kişi yararlanacak?
Peki bu yıl bitmeden çıkması beklenen yasadan kaç kişi yararlanabilecek?
EYT ile ilgili sorunu uzun yıllardır dile getiren ve çeşitli raporlar hazırlayan Erdursun, bu konuda yaptığı hesaplamaları DW Türkçe ile paylaştı.
Erdursun'un SGK verilerini baz olarak yaptığı hesaplara göre; 8 Eylül 1999'da 4447 sayılı kanun çıktığı ilk an itibariyle 11 milyon 759 bin 149 kişi emeklilikte yaşa takıldı. Aradan geçen 23 yıllık sürede bu kişilerin içinde 7 milyon 75 bin 708 EYT'li emekliliği hak etti. Erdursun, bu hesaplamalara göre şu anda toplam EYT'li sayısının Mayıs 2022 itibariyle 4 milyon 683 bin 441 kişi olduğunu belirtiyor.
Türkiye'de her ay 30-40 bin kişinin emekli olduğunu belirten Erdursun, bu nedenle Mayıs ayından yasanın çıkacağı Aralık'a kadar emekli olanlarla birlikte EYT'li sayısının 4 milyon 400'e kadar ineceğini öngörüyor.
Ancak bu kişilerin hepsi birden yeni düzenlemeye göre ilk etapta emekliliğe hak kazanmayacak ya da hak kazansa da belki kendi isteğiyle emekli olmayarak çalışmayı sürdürecek.
Erdursun, sigortalılık süresini aradan geçen uzun yıllar nedeniyle tamamlamış olsa da primlerini tamamlayamayanların emekli olamayacağına dikkat çekerek yasa çıktığında ilk etapta yaklaşık 700-800 bin, en fazla 1 milyon kişinin emekliliğe hak kazanacağını tahmin ediyor.