Dünya gazetesinden Şeref Oğuz'un "Dolar mabedine geri dönerken, kimde ne hasar bırakacak?" başlıklı yazısı...
Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) “niceliksel sıkılaştırma –QT” olarak da bilinen bilanço küçültme süreci, Eylül ile birlikte hız kazanarak aylık 95 $’a ya da yıllık 1,1 trilyon $’ın üzerine çıkacak.
Bunun anlamı şu; piyasalara para enjekte eden Fed, şimdi parasını mabedine geri çağırıyor. Fed Başkanı Powell, Jackson Hole Sempozyumu’nda yaptığı konuşmada faiz artışlarının ekonomi için ‘acı verici’ olabileceği uyarısını yaptı, riskleri belirtti.
Yüksek faiz döneminin bir süre daha devam edebileceğini ekleyerek; “tarih, para politikasında erken gevşemenin risklerine karşı uyarıyor” dedi.
MALİYETİ HANE HALKI ÖDEYECEK
Bu süreçte piyasadan dolar çekilmesi, bulunmasını zorlaştıracak ve tüm para birimleri karşısında değer kazanacak. Yüksek faiz, yavaşlayan büyüme ve ılımlı istihdamın enflasyonu düşüreceği beklentisi var. Ama gerçek şu ki hane halkları büyük zorluk çekecek; Powell buna “enflasyon düşürmenin acı maliyeti” diyor.
Acı maliyete rağmen fiyat istikrarı sağlanamaz ise daha derin sıkıntılar da yolda… Fed daha derin sıkıntıları göğüslenmemek için tercihini faizden yana kullanıyor. Maliyeti de hane halkına yıkıyor. Bu sadece ABD’de değil, tüm ülkelerde benzer etkiyi doğuracak. Biz mi? Onlar 10 birim yük çekerken biz 80-170 birim ağırlık üstleneceğiz.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Doları geri çağırmanın etkileri ne olur?
Euro paritesini değiştirir AB ekonomisini zayıflatır. Türkiye ihracatına parite kaynaklı ek yük getirir. Dünya ticaretini göreceli yavaşlatır. Vatandaşa etkisi; dolarizasyonu güçlendirir, doları olanı abat eder dolar borcu olanı berbat eder.
Dolar güçlenirse ihracatçı kazanır mı?
İhracatçı kazandığını sanır ama ihraç malı üretimindeki ithal girdi maliyet artışından dolayı ziyandadır.
NOT
ENFLASYONLA MÜCADELE ARTIK DAHA DA ZOR
Zaten küresel gerginlikler sebebiyle mücadele zordu; şimdi her zamankinden daha da zor hale gelecek. Nitekim Merkez Bankası faizi 100 puan indirerek bunun zorluk derecesini Fed’den önce belirlemiş oldu. Burada söz konusu enflasyon beklentilerindeki gerileme iken Merkez artık faizi yukarı çekse de enflasyona ve kura bir faydası olmayacaktır.
Enflasyon beklentisi yüksek seyrederken politika faizinde atacağınız herhangi bir adımın piyasa faizlerini etkilemesi zayıf kalacaktır. Piyasa, enflasyona yakınsayan faizleri benimseyecektir. Üstelik dolar Fed etkisiyle tırmanış eğiliminde iken…
Dolar mabedine doğru yol alma sürecinde Fed bilançosunu küçültedursun, bizim risk primlerimiz yüksek seyrini koruyacak, borç çevrimlerimiz zorlaşacak, Liramızı daha zor günler bekliyor olacak. Heterodoks inadımız şimdi de bu süreçte test edilmiş olacak. Umarım maliyeti kaldırabileceğimiz kadar olur.