ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, G20 Zirvesi için geldikleri Endonezya'nın Bali Adası'nda gerçekleştirdikleri yüz yüze görüşmede, iki ülkenin farklılıklarını idare etmesi, yeni işbirliği imkanları bulması ve ilişkilerinde doğru rotayı belirlemesi gerektiğini vurguladı.
Görüşme, iki liderin Biden'ın geçen yılın başında göreve başlamasından bu yana ilk yüz yüze buluşma oldu.
ABD ile Çin arasında küresel güç rekabetinin ve gerilimlerin arttığı döneme denk gelen görüşmede, ilişkilerin olumlu doğrultuya yönelmesine yönelik dilek ve mesajlar öne çıktı.
Biden, Çinli mevkidaşının elini sıkarak başladığı görüşmede, iki ülkenin çatışmadan kaçınması gerektiğini belirterek ABD ve Çin liderlerinin, "farklılıklarını yönetme ve yeni işbirliği imkanları bulma sorumluluğu olduğuna" işaret etti.
Şi de iki liderin Çin-ABD ilişkilerinde "doğru rotayı belirlemesi gerektiğini" vurguladı. Biden ile küresel ve bölgesel konularda samimi görüş alışverişinde bulunmaya hazır olduğunu ifade eden Şi, Çin-ABD ilişkilerinin yeniden sağlıklı ve istikrarlı büyüme doğrultusuna girmesinin hem iki ülkenin hem de dünyanın menfaatine olacağının altını çizdi.
Görüşmenin ardından yapılan ilk açıklamalarda iki ülke arasında gerilim kaynağı olan, Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı, Rusya'ya karşı tutum ve Kuzey Kore tehdidi gibi anlaşmazlık konularına değinilmemesi dikkati çekti.
ABD DIŞİŞLERİ BAŞKANI ÇİN'E GİDECEK
Biden-Şi görüşmesinin ardından ABD Dışişleri Bakanı Blinken Çin'e gidecek
Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden ve Çinli mevkidaşı Şi Cinping'in görüşmesinin “samimi” geçtiğini ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın, Çin'i ziyaret edeceğini duyurdu.
Biden ve Şi'nin bugün Endonezya'nın Bali Adası'nda yaptığı ikili görüşmeye ilişkin Beyaz Saray'dan açıklama yapıldı.
İki liderin birçok konuda öncelikleri ve niyetlerini dile getirdiği "samimi" bir görüşme yaptığına işaret edilen açıklamada, "Başkan Biden, ülke içinde güç kaynaklarına yatırım yapmak ve dünyada ortak ve müttefikleriyle iş birliği içinde olmak dahil, ABD'nin Çin ile güçlü bir şekilde rekabet etmeyi sürdüreceğini vurguladı" ifadesine yer verildi.
Açıklamada, Biden'ın bu rekabetin bir çatışmaya evrilmemesi gerektiğini bir kez daha vurguladığının altı çizilerek, Biden'ın iki ülkenin rekabeti sorumluluk sahibi bir şekilde yönetmesi ve iletişim kanallarını açık tutması gerektiğini söylediği aktarıldı.
Biden'ın, ABD ve Çin'in iklim değişikliği, küresel makroekonomik istikrar gibi milletler ötesi konularda birlikte çalışması gerektiğini vurguladığının aktarıldığı açıklamada, iki liderin, iletişim kanallarını açık tutmak ve yapıcı çabaların derinleştirilmesi için yetkili görevlendirilmesi konusunda mutabık kaldığı belirtildi.
TAYVAN VURGUSU
Öte yandan açıklamada, Biden'ın, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Tibet, Hong Kong ve insan hakları konusundaki endişelerini dile getirdiği kaydedilerek, şu ifadelere yer verildi:
"Biden, Tayvan konusunda Çin politikasının değişmediğini ve herhangi bir tarafça statükonun tek taraflı değiştirilmesine karşı çıktığını ve Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarın sürdürülmesinin tüm dünyanın çıkarına olduğunu belirtti. Biden, Çin'in Tayvan'a karşı artan saldırganlığına karşı çıktığını ve bunun bölgede ve Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarın altını oyduğunu, küresel refahı tehlikeye attığını dile getirdi. Biden ayrıca, Çin'in, hem Amerikan hem de dünya genelindeki çalışanlara ve ailelere zarar veren piyasa dışı ekonomik eylemleri hakkındaki endişesini belirtti.”
Görüşmede Biden, Çin'de tutuklu bulunan ya da ülkeden çıkış yasağı getirilen Amerikan vatandaşları için çözüm meselesinin de kendisi için öncelik olduğunu söyledi.
Açıklamada, Biden'ın, Ukrayna savaşında Rusya'nın nükleer tehdidine işaret ettiği aktarılarak, iki liderin, nükleer bir savaşın hiçbir zaman kazanılamayacağını, Ukrayna'da nükleerin kullanılması ya da tehdit olarak ele alınmasına karşı çıktıkları bildirildi.
Öte yandan açıklamada, "İki lider, görüşmelerinin ardından Dışişleri Bakanı Blinken'ın, Çin'i ziyaret etmesi konusunda mutabık kaldı" denildi.
İLK GÖRÜŞME OLDU
Liderler, daha önce her ikisinin de başkan yardımcısı olarak mevkidaş olduğu dönemde yüz yüze görüşmeler yapmıştı. Ancak taraflar, Biden'ın geçen yılın başında göreve başlamasından bu yana yalnızca iki kez çevrim içi ve bir kez de telefonda görüşmüş, hiç bir araya gelmemişti.
Çin Devlet Başkanı Şi, Kovid-19 salgınının başlamasının ardından yaklaşık 2,5 yıl boyunca yurt dışı ziyaretlerine ara vermiş ve yüz yüze diplomasiden kaçınmıştı. Şi, ilk kez temmuzda Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo'yu Pekin'de ağırlamış, ilk yurt dışı ziyaretini ise eylülde Kazakistan'a yapmış, ardından Özbekistan'a geçerek Şanghay İş Birliği Örgütü Zirvesi'ne katılmıştı.