Uluslararası İlişkiler uzmanı Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan Timaş Yayınlarından çıkan “Büyük Resmi Görmek” isimli kitabında kendi rolünü yeniden tanımlayan Türkiye’nin dış politikadaki yeni tercihlerini masaya yatırıyor.
Türk dışişlerinin son yıllarda izlediği, kimilerince dengeli kimilerince dengesiz addedilen dış politikaya dair nesnel bir değerlendirme sunan kitap bugünün dünya sistemine ve bu şartlarda Türkiye’nin üstlenebileceği role projeksiyon tutuyor. Kitap küresel sisteme dair bir makro analizle başlıyor; küresel yapının an be an değişen yüzünü, devletler ve küresel sermaye arasındaki gerilimi, bir sistem analizi içinde Arap Baharı’nın nereye oturduğunu, İran-Türkiye-Irak-Suriye hattındaki yeni güç dengelerini, ABD ve Rusya’nın bölgeye ve dünyaya dair perspektiflerini gözden geçirdikten sonra Türkiye’nin “Üçüncü Yol Stratejisi”ni incelemeye girişiyor.
Arıboğan, verdiği bir örnekle bu stratejiyi anlaşılır kılıyor. Hatırlanacağı gibi Türkiye, Birleşmiş Milletler'de İran'a yönelik yaptırım kararları almaya dönük oylamada yalnız kalmak pahasına -Brezilya ile birlikte- öneriyi reddetmiş ve bu tercih yüzünden ülke içinden ve dışından aldığı yoğun eleştirileri göğüslemek zorunda kalmıştı. Aynı Türkiye bu kararın hemen ardından NATO'nun füze savunma sistemlerinin ülke içerisinde konuşlanmasını ise kabul etmiş ve bu durum pek çokları tarafından bir çelişki gibi algılanmıştı. Oysa bu tavrın bir mantığı vardı ve iki kararın ardı ardına alınması bir yalpalama değil, dengeleme siyasetiydi; taraf tutmadan taraf olma stratejisi. Mevcut seçenekler arasında taraf tutmak, müttefiklere göre hedef belirlemek yerine, kendi hedefine uygun tarafta durmak; yani bir üçüncü yol inşa etmek durumunda olan Türkiye perspektifini dile getiren bölümler dikkat çekiyor.
Dünyaya ve Türkiye’ye dair bütünlüklü bir bakış sunan kitap, çözüm sürecine giren Kürt meselesi, yeni anayasa tartışmaları, Ermeni meselesi gibi iç politika konularına da temas ederek büyük resmin tamamını göstermeye çalışıyor.
11 Eylül neyin rövanşıydı?
Ekonomide savaş-barış dengesi
WikiLeaks sızıntısı yeni dünya paradigması içinde ne anlama
geliyordu?
ABD’nin Ortadoğu’ya yönelik stratejisinin geri planında ne var?
ABD’de yeni dünya dengelerinin oluşumuna farklı yaklaşımlar ve
Obama
AB’nin dünyaya yaklaşımı ABD’ninkinden farklı mı?
Türkiye İran’dan rol mü çalıyor?
Değişen koşullarda Türkiye’nin rolü ve beklentileri
Önceki barış girişimleri neden bir sonuç vermedi? Şimdi ne fark
var?
Çözüm sürecinde BDP’li vekillerin rolü
Kürt meselesinde çatışma çözümü modellemeleri işler mi?
Türkiye’de siyaset kültürü Başkanlık sistemini tolere eder
mi?
Yeni anayasada Türk kimliği nasıl tanımlanmalı?