Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, 'Ankarada Neler Oluyor?' programında tv100 Ankara Temsilcisi Deniz Gürel’in sorularını yanıtlıyor. Özhaseki, deprem bölgesinde yapılan çalışmaları anlattı.
Özhaseki, devletin bölgeye ulaşmakta geç kaldığı eleştirilerine yanıt verdi.
6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin bilançocu hakkında Özhaseki, "320 bin bina, 850 bin çökmüş daire var. Evinde kalamayan bir milyon 903 bin kişi var. 55 bini çadırlarda, yurt ve sosyal tesislerde kalan depremzede 70 bin civarında. Konteyner kentlerde kalan kişi sayısı ise 460 bin." açıklamasında bulundu.
İstanbul'ın depreme hazırlıklı olması gerektiğini ifade eden Özhaseki, "Yapı stokuna baktığımız zaman 5.8 milyon civarından bağımsız birim var. Bunların içerisinde bir buçuk milyon yapı riskli gözüküyor. İlk etapta yıkılabilecek olarak tarif edilen yapı sayısı 600 bin. 6 milyon yapıdan 600 bini yıkılır diyorlar. Her sokakta bir iki tane bina yıkıldığından ulaşım durur. Altyapı tahrip olduğu için doğalgaz kapatılır. Su, hatlar koptuğu için kapatılır." dedi.
Olası bir İstanbul depreminde korkunç bir tablo ile karşılaşılacağını belirten Özhaseki, "600 bin yapı içerisinde binlerce insan olacak. Böyle bir felakete karşı siz rahatça ayağınızı uzata uzata yatabilir misiniz?" diye sordu.
Özhaseki'nin açıklamalarından satır başarı:
"YURT DIŞINDAN GELEN BÜTÜN MEVKİDAŞLARIMIZ ‘BİZDE BÖYLE BİR ŞEY OLSAYDI ALTINDAN KALKAMAZDIK’ DEDİ"
6 Şubat'ta 9 saat arayla 2 tane çok şiddetli deprem meydana geldi. Görünüşte 11 il gibi ama dolaylı olarak 18 il etkilendi. Etkilenen nüfus 14 milyon. Şu an ağır hasarlı olduğu için yıkılmak için sırasını beklenen bağımsız birim sayısı 850 bin. Böyle bir karmaşayı, kargaşayı Allah bir daha yaşatmasın. 850 bin bağımsız birim, 320 bin tane yapı yıkılmış. Bunların altında da insanlar var, sizin 1 gün evvelinden haberiniz olsa, tedbir almak isteseniz her binaya 10 kişi tahsis etmek isteseniz 3 milyon 200 bin kişiyi hazır tutmanız lazım. Yurt dışından gelen bütün mevkidaşlarımız ‘Bizde böyle bir şey olsaydı altından kalkamazdık’ dedi.
"DEPREM BÖLGESİNDEKİ EVİNDE KALAMAYAN 1 MİLYON 903 BİN KİŞİ VAR"
Şimdi orada bizim yapmamız gereken geçici yerlede yaşanan insanları, evlere taşıyabilmek. Evinde kalamayan 1 milyon 903 bin kişi var. Bunların 55 bini çadırlarda. Yurtlarda, sosyal tesislerde 67-70 bin civarında. 312 tane konteyner kent kuruldu, buralarda 460 bin kişi kalıyor. 1 milyon 300 bin civarı insan da devletten kira yardımı alıyor. Yaşamanın zorluğunu görüyorsunuz, o insanların evlerini yaptırabilmek adına durmadan formüller üretiyoruz.
"179 BİN KONUTUN TEMELİ ATILDI"
Şu ana kadar 179 bin konutun temeli atıldı. Cumhurbaşkanımız 319 bine söz verince, 120-130 bin konutluk yer arayışı devam ediyor. İnşallah evleri 1 sene içerisinde teslim edeceğiz. Müteahhitler de hummalı bir çalışma içerisindeler.
"FAY HATLARI KIRMIZI ÇİZGİMİZ, YERLEŞME YAPILMAYACAK"
Rezerv alanlarına konut yapılınca bütün altyapıyı sıfırdan götürüyorsunuz. Yerinde dönüştürmek bizim için mecburiyet gibi. Biz istediğimiz gibi oralarda rezerv alan bulamıyoruz. Rezerv alan dediğimiz kamuya ait arazi. İstimlaka para vermek istemiyoruz. Şahis arazilerini istimlak etmek istesek ciddi bir miktar ödememiz gerekir. Hazine arazilerini istediğimiz oranda bulamıyoruz. Hatay'da yıllarda oturmuş insanları 25 kilometre ötedeki düz bir araziye taşıyamazsınız. 3-5 kilometre çevredeki arazilere bakılıyor, onu bulamıyorunca tıkanıyorsunuz. İnsanlar yaşadıkları bölgelerden uzaklaşmak istemiyor. Kentsel dönüşümün en büyük sorunlarından bir tanesi bu. Yerinde dönüşüm yapalım dedik. Yapı yasağı getireceğimiz yerler var, buraları asla vermeyeceğiz. Fay hatları nerede belli, buralara yapı izni verilmeyecek. Fay hatları üzerine bir daha ev yaptırırsanız size ‘Deli’ derler. Bu bizim kırmızı çizgimiz, imarlara işliyoruz.
"YERİNDE DÖNÜŞÜM İÇİN 57 BİN KİŞİ BAŞVURDU"
Bir evin metrekaresi 9-10 bin TL'ye mal oluyor. 100 metre brüt 1 milyon liraya mal oluyor. Biz onun yarısını hibe olarak veriyoruz, yarısını da 2 sene ödemesiz 10 sene vadeli veriyoruz, faizsiz. Müthiş bir ilgi oldu, şu anda 3. Gün doldu. Buraya gelmeden önce arkadaşlara sordum, 57 bin kişi başvurmuş. Günde 20 bin kişi ‘Ben yerinde dönüştürmek istiyorum’ diyor. Başvuru süresi için 3 ay kadar devam edelim diyoruz. İlk müracat edenler incelemeye başladık.
"ŞEHİR MERKEZLERİNDE ‘MEYDAN’ DİYEBİLECEĞİMİZ YERLERİN TAMAMININ İNŞAATINA BAKANLIK OLARAK BAŞLIYORUM"
Şehir merkezlerinde ‘Meydan’ diyebileceğimiz yerlerin tamamının inşaatına Bakanlık olarak başlıyorum. Kimsenin insafına bırakmayacağım, o şehirlere imza da atmak istiyoruz. Gelecek hafta Malatya’da ‘Meydan’ projesine başlayacağız. 100-200 yıl o meydan numune olarak orada kalacak.
"İNSANLAR NE ZAMAN EVLERİNE DÖNECEK?"
1 sene sonra büyük ihtimalle dışarıda verdiğimiz sayı yarı yarıya düşer. Çadırda, konteynırda kimse kalmamış olur. Kirada olanlar biraz daha devam eder. En acilleri evlere alacağız. Yaptırdığımız rezerv alanalardaki evlere önce yapı yasağı gelmiş yerde evi olanlara evlerini veririz.
Bir yardımcımı deprem bölgesinde görevlendirdik. Arkadaşımız günlerdir orada, evine hiç gelmedi. Bugün sabah Antep'te, öğleden sonra Kahramanmaraş'ta akşam Hatay'da.
"DÜNYADAKİ DEPREM RİSKİ TAŞIYAN 10 ŞEHİRDEN BİRİSİ İSTANBUL"
Türkiye bir deprem ülkesidir. En çok oynaklığın olduğu, en çok enerjinin birikip yıkıcıı depremlerin olduğu bir ülkedeyiz. Son 100 yılda 6 ve üzeri 226 deprem olmuş. Ana karamız üzerinde 1 buçuk senede bir yıkıcı bir deprem oluyor. Nerelerde fay hatları var belli. Hangi aralıklarla deprem olduğu belli. Böyle bir ortamda bir an önce tedbir almamız lazım. Dünyadaki deprem riski taşıyan 10 şehirden birisi İstanbul. Şu anda da bütün bilim insanlarının söylediği ortak karar Marmara’da bir kırılma olacağı ve buradaki sürenin dolduğu yönünde. Marmara Denizi'ne bakan bütün cepheler sıkıntılı. Bu deprem 7'nin üzerinde bir şiddetinde olacak. 5 saniye sonrada 5 sene sonra da 15 sene sonra da olabilir. O süre doldu, bizim bir an önce tedbir almamız gerekir. İstanbul'daki yapı stoğunda kayıtlara geçen 5.8 milyon bağımsız birim var. Bunlar içerisinde 1,5 milyon yapı riskli gözüküyor. İlk etapta yıkılabilecek yapı sayısı 600 bin. Yani 6 milyon yapıdan 600 bini yıkılır diyorlar. Vatandaş 10'da 1'i duyunca rahatlamasın. Her sokakta, caddede 2-3 bina yıkıldığında altyapı tahrip olur, ulaşım durur. Korkunç bir tablodan bahsediyoruz.
İstanbul’un kentsel dönüşümünü özel bir yasayla götürmek zorundayız. Daha önce İstanbul’da bu çalışmalar yapılmış ama yetmiyor. Karşımıza çıkan problemleri biliyoruz, bu işi ideoloji kavgasına dönüştüren odaları da biliyoruz.
"DÜNYADA DEPREM RİSKİ TAŞIYAN 10 ŞEHİRDEN BİRİSİ İSTANBUL"
Türkiye bir deprem ülkesidir. En çok oynaklığın olduğu, en çok enerjinin birikip yıkıcıı depremlerin olduğu bir ülkedeyiz. Son 100 yılda 6 ve üzeri 226 deprem olmuş. Ana karamız üzerinde 1 buçuk senede bir yıkıcı bir deprem oluyor. Nerelerde fay hatları var belli. Hangi aralıklarla deprem olduğu belli. Böyle bir ortamda bir an önce tedbir almamız lazım. Dünyadaki deprem riski taşıyan 10 şehirden birisi İstanbul. Şu anda da bütün bilim insanlarının söylediği ortak karar Marmara’da bir kırılma olacağı ve buradaki sürenin dolduğu yönünde. Marmara Denizi'ne bakan bütün cepheler sıkıntılı. Bu deprem 7'nin üzerinde bir şiddetinde olacak. 5 saniye sonrada 5 sene sonra da 15 sene sonra da olabilir. O süre doldu, bizim bir an önce tedbir almamız gerekir. İstanbul'daki yapı stoğunda kayıtlara geçen 5.8 milyon bağımsız birim var. Bunlar içerisinde 1,5 milyon yapı riskli gözüküyor. İlk etapta yıkılabilecek yapı sayısı 600 bin. Yani 6 milyon yapıdan 600 bini yıkılır diyorlar. Vatandaş 10'da 1'i duyunca rahatlamasın. Her sokakta, caddede 2-3 bina yıkıldığında altyapı tahrip olur, ulaşım durur. Korkunç bir tablodan bahsediyoruz.
Anadolu ve Avrupa yakasında rezerv alanlarımız var. İlçelerin ortasında. 350 bin konut yapma ihtimalimiz var. Mali gücümüzü deprem bölgesine verdiğimiz için bu alanları kat karşılığı müteahhitlere verebiliriz. En az bu evlerin yarısını alabiliriz.
"YARISI BİZDEN KAMPANYASI İÇİN 1 MİLYON 20 BİN KİŞİ MÜRACAAT ETMİŞ"
Yarısı bizden kampanyası için 1 milyon 20 bin kişi müracaat etmiş. Kendi içinde yüzde 100 anlaşmış en riskli binalara parasını vereceğiz. 100-200 bin binayı oraya yaptığımızda biz İstanbul'da kentsel dönüşümü yapmış oluruz.
Belediyelerin vatandaşlarla görüşüp çöküntü alanlarını bir an önce dönüştürmeye çalışmalı. Vatandaşı ikna edip, proje hazırlamamlılar. Biz her türlü yardımı yapmaya hazırız.
"ANKARA'DAKİ TOPLANTIYA İSTANBUL'UN 39 İLÇESİNİ, BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI ÇALIŞANLARINI DAVET ETTİK"
İstanbul'u ihmal etmiyoruz. Bu pazartesi günü Ankara'daki kentsel dönüşümlerden sorumlu bakan yardımcımızın başkanlığındaki toplantıya İstanbul'un 39 ilçesini, büyükşehir belediye başkanlığı çalışanlarını davet ettik. İlk etapta belediye teknik elemanlarını göndermesi yönünde. Ekiplerle bizim yapmaya çalıştığımız bir program yapmak. Bu yapıyı kurarken yasal hazırlıklar yapacağız.
"İSTANBUL’UN KENTSEL DÖNÜŞÜMÜNÜ ÖZEL BİR YASAYLA GÖTÜRMEK ZORUNDAYIZ"
İstanbul’un kentsel dönüşümünü özel bir yasayla götürmek zorundayız. Daha önce İstanbul’da bu çalışmalar yapılmış ama yetmiyor. Karşımıza çıkan problemleri biliyoruz, bu işi ideoloji kavgasına dönüştüren odaları da biliyoruz.
Kentsel dönüşümde yüzde 65 sağlanırsa geriye kalanların nazıyla uğraşılmaz. Bu bile bazen yetmiyor. Daha kolaylaştırıcı tedbirler alıyoruz. Bunu erken yapabilirsek 1-1,5 ay içerisinde hazırlayacağız.