Önce Orhan Pamuk'u yanaklarından öperek kutlarım. Yeryüzünde
kolay mıdır sanıyorsunuz, uluslararası üst düzey bir edebiyat ödülü
olan Dublin Edebiyat Ödülü'nün kendisine layık görüldüğü bir roman
yazarı olmak?
Hele hele nüfusunun yüzde doksanının evinde, 20 kitaplık bir rafın
dahi bulunmadığı, gazete toplam tirajının ancak 4 milyon
dolaylarında olduğu bir ülkede...
***
Her ne kadar Cumhuriyet inkılabı mukaddesi; fraklı, silindir
şapkalı, hatta operalı "sanal bir görüntü, bir imaj" çağdaşlığı
biçimlendirmeye uğraşmış da olsa; "önemliler" hiyerarşisi yanında,
"değerliler" hiyerarşisinin gelişmesine izin vermemiştir?
Yerelin "önemlileri", "Türk'e Türk propagandası" yapıp durmakla
yetinmişler; evrensellikle bütünleşmiş bir "değerler"
hiyerarşisinin, kendi ucuzcu şovenizmine projektör tutmasından
korkmuşlardır.
Örneğin Cumhuriyet döneminde Fransızcaya çevrilmiş ilk kadın
romancımızın Suat Derviş olduğu hiç duyurulmuş mudur içeriye? Tıpkı
Nazım Hikmet'in de İtalyan okullarında okutulduğunun duyurulmamış
olması gibi...
***
İlle de oligarşik yapının tepesindeki yerel "önemliler"...
Peki ya Cahit Arf gibi, Gazi Yaşargil gibi, Kenan Erim gibi
evrensel bilimciler?
Ozanlar, yazarlar, kompozitörler, heykelciler, mimarlar, yani
efendim "değerler" hiyerarşisi nerede?
İzmir gibi bir kentin belediye başkanlarından birinin, Yaşar Kemal
için:
- Kıçı kırık iki roman yazmış, kendini adam zannediyor, diyebildiği
bir ülkedir burası...
Ayrıca başarıları görmezlikten gelmek, her fırsatta çürütmek;
"yazacaksa vatanını yazsın, satılmış kalem" karalamalarıyla, onları
zindanlara ve yoksulluğa doğru tekmelemek; geleneksel bir despotizm
tavrıdır bizde...
O nedenle Orhan Pamuk'u bir kez daha kutlarım kucaklayarak...
***
1653'te Avcı Mehmet döneminde ilk bütçeyi yaptığı için idam edilen
yedi aylık sadrazam Tarhoncu Ahmet Paşa'nın Eyüp'teki mezarı da
kayboldu, Nedim'in Karacaahmet'teki mezarı da, ilk tiyatroyu yazmış
olan Şinasi'nin eski Gümüşsuyu Mezarlığı'ndaki mezarı da...
"Milli kültürümüze karşı çıkanlar" kurusıkısının şampiyonları,
acaba hiç gitmişler midir Edirnekapı Mezarlığı'ndaki Baki'ye bir
çiçek koymaya; yahut ressam Halil Paşa'ya; yahut heykelci Zühtü
Müritoğlu'ya?
***
Eski bir Rumeli deyimi vardır; "ağızda pilav pişse, benden Tuna
kadar yağ" diye...
Onun İstanbul Türkçesindeki karşılığını da bilirsiniz, "lafla
peynir gemisi yürümez"...
Zorla yürütmeye kalkınca da, kaygıların iyice yoğunlaştığı bir
İstanbul depremine doğru yürür işte...
***
Yahu dostlar, saydamlaşma olmadan, resmi bayramlarda sert adımlarla
yürümekle çağdaşlaşma olur mu?
Neden saydamlaşma, Hint fakirlerinin üstüne yattığı çivili bir
tahta gibi görünür ki, "önemliler"imizin gözlerine?
Çok mu zordur saydamlaşma; örneğin şu üç sorunun yanıtını
verme:
1- Son 70 yılda Hazine arazilerinin ne kadarı, kimler tarafından ve
kimlerin aracılığıyla yağmalandı?
2- Son 70 yılda devlet bankalarından alınıp da geri dönmemiş
kredilerin dökümü neden hiç ortaya çıkmadı?
3- Son 70 yılda kaç milyar dolarlık silah alındı ve bunların miadı,
ortalama ne kadar zamanda doldu?
Bütün bunların yanıtı, her sabah ilkokul çocuklarını hep bir
ağızdan "Türküm, doğruyum, çalışkanım" diye bağırtmak mıdır?
***
Ayrıca ozanları, siyasal kutuplara bayrak yapmanın da, yüzeyselliği
aşan ne gibi bir derinliği vardır?
Tanzimat döneminde, Recaizade Mahmut Ekrem "Batı"lılaşmanın
bayrağı, Muallim Naci "muhafazakarlığın"...
İkinci meşrutiyet döneminde, Tevfik Fikret "evrensel, yahut
beynelmilel"ciliğin bayrağı, Mehmet Akif "dindar bir
hamaset"çiliğin...
Cumhuriyet döneminde Nazım Hikmet "komünizm"in bayrağı, Necip
Fazıl, "inanmışlık"ın...
Her sanat adamının da, elbet şu veya bu yöne dönük bir eğilimi
vardır?
Bunları, sadece karşılıklı dövüşken hint horozu olarak görmenin ve
siyasal bir simge gibi kullanmaya kalkmanın, anlamı mı vardır Tanrı
aşkına?
Çağdaş uygarlık düzeyine doğru, gerçekten çok güzel kurmuşuz dubara
asansörünü...
***
Orhan Pamuk'un ödülü kutlu olsun Türkiye'ye de...
ÇETİN ALTAN: ORHAN PAMUK´UN ÖDÜLÜ KUTLU OLSUN
Milliyet yazarı Çetin Altan, bugünkü yazısında Dublin Edebiyat ödülünü kazanan Orhan Pamuk´u ve değerleri yazıyor...
Sıradaki Haber İçin Sürükleyin