Genetik bozukluklara ek olarak hareketsiz yaşam, aşırı karbonhidrat içeren gıdaların tüketimi, aşırı kilo, stres ve sigara kullanımı gibi yanlış yaşam tarzıyla da oluşabilen diyabetin önlenmesi ile ilgili Doç. Dr. Bercem Ayçiçek çok kritik uyarılar geldi.
“Uluslararası Diyabet Federasyonu 2019 verilerine göre; 20-79 yaş arasında dünyada 463 milyon diyabet hastası mevcut. Bunun 1/5’ ini 65 yaş üzeri hastalar oluşturuyor. Dünyada diyabetlilerin %46’sına halen tanı konulmamış durumda. Ayrıca prediyabetli (diyabet olmadan önceki dönem) hastaların yaklaşık %70’inin ilerleyen yaşlarında diyabet hastası olacağı bekleniyor.
EN YÜKSEK 10. ÜLKE
Diyabet önlenmesi ve gelişimini durdurmak için koruyucu hekimlik/önleyici tıbbın yaptığı sağlık taramaları ve check-uplar büyük önem taşıyor. Diyabet riski belirleyerek ve/veya erken saptanarak gerek sağlıksız yaşam tarzını değiştirme konusunda verilen eğitimler gerekse kişiye göre değişkenlik gösterebilen ilaç tedavileri ile şeker hastalığını önleme/geciktirme yüksek oranlarda başarılı oluyor. Böylece diyabete bağlı gelişen aterosklerotik kalp hastalığı, retinopati (göz dibi kanaması), kronik böbrek hastalığı ve nöropati (sinir hasarı) gibi kronik organ ve sistem hasarları da yüksek oranda engellemiş, dolayısıyla diyabet kaynaklı sağlık harcamaları da azaltılmış oluyor.
Doç. Dr. Bercem Ayçiçek diyabet hastalığını önleme yollarını 3 adımda anlattı.
1) Diyabet riski erken saptanmalı:
- 40 yaş üstü tüm bireylerin 3 yılda bir ve beden kitle indeksi 25 kg/m2’den büyük herkesin aşağıdaki maddelerden biri var ise 40 yaşı beklemeden diyabet taramasını yapması gereklidir!
- Daha önce prediyabet denilen sınırda yüksek kan şekeri olanlar
- Gebelik döneminde şeker yüksekliği saptananlar
- Sedanter yaşayanlar
- Ailesinde diyabet hastası olanlar
- Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, göbek çevresinde yağlanması fazla olan, karaciğerinde yağlanma tespit edilener
- Polikistik over hastalığı gibi insulin direncine sahip tüm bireyler
2) Verdiğiniz %7 fazla kilo diyabet gelişme riskini %58 azaltıyor
Hastalığı engellemek/geciktirmek için posalı gıdaları bol miktarda tüketmek kadar rafine şeker içeren tüm gıdalardan kaçınmak, fast food gibi yüksek kalorili hazır işlenmiş gıdalardan ve fruktoz içeriği yüksek olan meşrubat/doğal olmayan gazlı içeceklerden uzak durmak kritik derecede önemlidir!
3) Hedefe ulaştırılmış fiziksel aktivite hastalığı önleyici güçtedir
Hatırı sayılır sayıdaki bilimsel çalışmaların gösterdiği umut verici bir diğer sonuç ise; hedefe ulaştırılmış fiziksel aktivitenin hastalığı önleyici gücüdür. Uzun süre oturur vaziyette kalmamak kadar, haftada en az 150 dakikalık yürüyüş içeren düzenli fiziksel egzersiz programlarının uygulanması oldukça önemlidir.