Yunanistan’ın Santorini Adası’nda devam eden sismik hareketlilik ve volkanik aktiviteler, 100 yıl öncesine uzanan tarihsel kayıtlarla dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü araştırmacılarından Mostafavi Maresht, Osmanlı dönemine ait ilk jeoloji kitabı olarak bilinen "İlm-i Tabakatü’l Arz" adlı eserde Santorini’deki depremlerin benzerlerinin yıllar önce de kaydedildiğini ortaya çıkardı.
Santorini’de 26 Ocak’tan bu yana devam eden sismik hareketlilik, bilim insanlarının yakın takibinde. Deprem fırtınası olarak nitelendirilen bu süreçte, bölgede 18 bin 400’den fazla deprem kaydedildi. Bunlardan 1300’ü, 3 ila 5,3 büyüklüğünde gerçekleşti.
Maresht, Santorini ile Kolumbo denizaltı volkanını kapsayan 30 kilometre uzunluğunda ve 20 kilometre genişliğinde bir bölgede yoğun sismik hareketlilik gözlemlendiğini belirterek, "Tarih tekerrür eder" ifadesinin yalnızca tarihi olaylar için değil, jeolojik süreçler için de geçerli olduğunu belirtti.
Maresht’in incelemelerine göre, İlm-i Tabakatü’l Arz adlı Osmanlı jeoloji kitabında Santorini Adaları'nın denizaltı volkanları olduğu açıkça belirtiliyor. Kitabın 83. sayfasında, bu bölgedeki volkanik hareketlerin nasıl oluştuğu şöyle anlatılıyor:
"Santorini Adaları, denizaltı volkanlarıdır. Bu yanardağ aynı zamanda bir denizaltı yanardağıdır. Denizaltında patlama yaşanır. Erimiş lavlar ilk olarak deniz altında oluşur, lavlar deniz yüzeyine çıktığında kristalleşerek sertleşir ve yeni adalar meydana getirir."
Kitabın 80. sayfasında, Akdeniz havzasındaki en büyük volkanların Vezüv, Etna, Stromboli ve Santorini olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, 1886 yılında Etna'da yaşanan büyük bir patlamanın, lavların kilometrelerce uzağa ulaşmasına neden olduğu kaydedilmiş.
GÜNÜMÜZDE YAŞANANLARLA BENZERLİK GÖSTERİYOR
Osmanlı kayıtlarında yer alan bilgiler yalnızca Santorini ile sınırlı değil. Kitapta, şimdiki adı Nisiros olan İncirli Adası’nda yaşanan volkanik patlamadan da bahsediliyor. Bu ada, tıpkı Santorini gibi volkanik yay üzerinde bulunuyor. Maresht, bu kayıtların günümüzde Santorini’de yaşanan olaylarla birebir örtüştüğünü belirterek, jeolojik döngülerin tekrar edebileceğine işaret etti.
2011 yılında da Santorini’de benzer bir hareketlilik yaşanmış, ancak süreç zamanla durulmuştu. Ancak şu anki sismik dalgalanmaların, gelecekte bölgedeki volkanik aktivitenin artabileceğine dair güçlü işaretler verdiği düşünülüyor.
