Yıpranma payı, tehlikeli ve yoğun fiziksel efor gerektiren işlerde çalışan bireylerin, yaptıkları işin bedensel ve ruhsal etkilerine karşı daha erken emekli olabilmelerine olanak tanıyan bir uygulama olarak biliniyor. Bu sistem, çalışanlara her yıl için belirli oranda ek prim günü kazandırarak, emeklilik yaşlarını düşürüyor ve hizmet süresini öne çekiyor.
YIPRANMA PAYI KAPSAMINA GİREN MESLEKLER
Yapılan son düzenlemeyle birlikte, bu haktan yararlanabilecek meslek sayısı 45’e yükseldi. SGK'nın güncellediği liste aşağıdaki şekildedir:
*Madenciler ve Yeraltı İşçileri: Her yıl için 180 gün ek hizmet süresi alarak daha erken emekli olabiliyor.
*Askeri Personel: Subay, astsubay ve erbaşlar görevlerinin riskleri nedeniyle kapsam dahilinde bulunuyor.
*Emniyet ve İstihbarat Görevlileri: Polis memurları ve MİT personeli erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor.
*Sağlık Alanında Çalışanlar: Radyoloji teknisyenleri, hemşireler, eczacılar gibi sağlık görevlileri de bu haktan faydalanabiliyor.
*Basın Mensupları: Gazeteciler, yoğun tempo ve stresli koşullar nedeniyle yıpranma hakkına sahip oluyor.
*İtfaiyeciler: Yangın ve kurtarma görevlerinde yer alan personel bu kapsama dahil oluyor.
*Demir-Çelik ve Cam Sektörü İşçileri: Zorlayıcı koşullar nedeniyle bu sektörlerde çalışanlara da erken emeklilik imkanı sunuluyor.
*Kimyasal Maddelerle Çalışanlar: Kurşun, cıva ve arsenik gibi zehirli maddelerle çalışanlar bu uygulamadan yararlanabiliyor.
*Cezaevi Personeli: Psikolojik açıdan zorlayıcı ortamlarda görev yapan infaz koruma memurları da dahil edildi.
YIPRANMA PAYININ HESAPLANMASI VE EMEKLİLİK ŞARTLARI
Yıpranma süresi, yapılan işe göre yıllık 60, 90 veya 180 gün olarak prim günlerine ekleniyor.
- 180 gün eklenen gruplar, genellikle en yüksek riskli alanlarda çalışanlardır.
- 90 gün kazanılan işler ise kimyasallarla temas edilen üretim alanlarını kapsar.
- 60 gün ise diğer çeşitli zorlu işlerde geçerlidir.
Bu ek süreler, kişinin toplam prim gününe eklenerek emeklilik yaşının geriye çekilmesini sağlar. Ancak bu haktan faydalanabilmek için bazı temel şartları sağlamak gerekiyor:
- En az 10 yıl (3600 gün) ilgili meslek grubunda çalışmış olmak,
- Yasal olarak gereken toplam prim gününü doldurmak.
Emeklilerin hesabına 28 bin 938 TL yatacak: Çift emekli maaşı bağlanacakEkonomiHANGİ MESEKLER YIPRANMA PAYI ALIR?
Yıpranma hakkı, SGK tarafından belirlenen ve riskli iş koşullarına sahip 45 meslek grubunu kapsar. Bunlara madencilik, askerlik, sağlık, güvenlik, basın ve sanayi sektörlerindeki bazı meslekler dahildir.
NE KADAR ERKEN EMEKLİLİK SAĞLANIR?
Meslek grubunun risk düzeyine göre her yıl için 60 ila 180 gün arası ek prim kazanılır. Bu süreler, hizmet süresine eklenerek emeklilik yaşının daha erken dolmasına katkı sağlar.
