Olay, 2010’un başlarında Samsun-Ceyhan boru hattı projesi ile
ilgili Rusların caydığına dair çıkan çeşitli spekülasyonlar üzerine
yaşanıyor. Stratfor’un Rusya uzmanı Lauren Goodrich, pazarlıklarda
son durumla ilgili perde arkası bilgiler edinmek için Rus
kaynaklara ulaşıyor. Stratfor bu sayede dönemin Rusya Başbakanı
Putin’in 2009 yazında Ankara temasları sırasında tarafların Samsun-
Ceyhan boru hattı ve nükleerde işbirliği için el sıkışmasının
ardından gelişmelerin seyrine hâkim olabilmiş. Goodrich’in Rusya
Enerji Bakanlığı’ndan bir kaynağı Rusya ile pazarlıkları projenin
Türk partneri Çalık grubunun değil, doğrudan hükümetin yürüttüğünü
belirtmiş.
‘Erdoğan- Çalık ilişkisi’
Goodrich, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmelerde son
derece aktif bir rol oynadığını anlatan kaynağının söylediklerini 4
Şubat 2010 tarihli bir yazışmada aynen şöyle aktarıyor: “Çalık
grubuna gelince, pazarlıklarda yer almadılar ve şu ana kadar
Samsun-Ceyhan boru hattı ile ilgili Rusya ile birebir bir görüşme
yapmadılar. Bunun yerine, anlaşma için pazarlığı Erdoğan yaptı,
gerçi Çalık ile Erdoğan birbirinden ayrı da denemez. Siyasi
ortaklıkları, eski Sovyet devletleri ile anlaşmalara kadar
uzanıyor. Çalık, birçok şirketine devlet bankalarının destek
vermesini sağlayan Erdoğan ile ilişkisi nedeniyle büyük maddi
destek elde etti. Çalık’ın Cumhurbaşkanı Gül ile de çok yakın bir
ilişkisi var. Çalık mecbur kalmadıkça Rusya ile iş görüşmelerini
bizzat yapmayı sevmiyor. Rusya da, özünde onu temsil eden Erdoğan
ile iş yapmayı tercih ediyor. Şu ana kadar Samsun- Ceyhan boru
hattı Çalık-Rusya arasında değil, Rusya ile Türkiye arasında bir
anlaşma. Erdoğan’ın hattı işletmek için kendi tarafından kimi
seçeceği bizi ilgilendirmiyor”. Yazışmada Ortadoğu ve Türkiye
uzmanı Reva Bhalla, Goodrich’in paylaştığı bu bilgilere “Mantıklı.
Çalık Erdoğan’ın projesi” diye karşılık veriyor. Rus kaynak ayrıca
hatta Rus ve Kazak petrolünün taşınacağı, Türkmenlerin de projeye
girmek istediği ve İtalyan petrol devi ENI’nin ortaklık için 4
milyar dolarlık teklif götürdüğünü belirtmiş.
Ciner Nükleer için devrede
Aynı kaynak Goodrich’le 13 Ocak 2010’da Rusya ile Türkiye arasında
imzalan nükleer işbirliği anlaşması ile ilgili ayrıntıları da
paylaşmış. Rus yetkili, anlaşmada yine Mersin Akkuyu santralı
ihalesi için tek teklifi götüren konsorsiyumdaki aynı firmaların,
Rus Inter RAO ve Atomstroyexport şirketleri ile Ciner Holding’e ait
Park Teknik’in yer alacağını belirtmiş.
TARAF