ALİ EYÜBOĞLU / MİLLİYET
FiLM SEKTÖRÜNÜN AKADEMiK ANALiZi
'Türkiye'de Film Endüstrisinin Konumu ve Hedefleri' adlı araştırma
raporu 294 sayfalık. Başarılı bir ekibin hazırladığı rapor, son
yıllarda Türkiye'de, film ve dizi sektörüne dair yapılan en
yeni ve kapsamlı çalışma
İstanbul Ticaret Üniversitesi ile Galatasaray Üniversitesi‘nin
İstanbul Ticaret Odası için ortaklaşa hazırladıkları 'Türkiye’de
Film Endüstrisinin Konumu ve Hedefleri' adlı araştırma, aslında
film ve dizi sektörünün röntgen filmi gibi.
Doç. Dr. Hülya Uğur Tanrıöver’in yönetiminde ve Yrd. Doç. Dr.
Rıdvan Şentürk ile Doç. Dr. Celal Aktaş’ın danışmanlığında, Dr.
Ayşe Toy Par, Ece Vitrinel, Dr. Gülsün Güvenli ve Barış Kara’dan
oluşan ekibin yaptığı araştırma son yıllarda Türkiye’de film ve
dizi sektörüne dair en yeni ve kapsamlı çalışma. Araştırma ekibinin
294 sayfalık raporu hazırlamak için ne kadar mesai harcadığını
bilmiyorum, ama şunu söyleyebilirim.
Benim bu araştırmayı okuyup, içine nüfuz etmem üç gün sürdü ve
ortaya bu yazı çıktı.
İşte aylarca süren geniş çaplı bir araştırmanın mini özeti:
EN ÇOK iŞ YAPAN FiLMLERDE TELEViZYON STARLARI VAR
Yeşilçam da tıpkı Hollywood gibi 'star' odaklı filmler
çekiyordu.
2000’den bu yana iyi gişe yapmış filmler ve başrol oyuncularını
mercek altına alan araştırmanın ortaya koyduğu tablo şu:
Yeni filmler de yine 'star' odaklı. Oyunculuğunu sinemada
kanıtlamış ünlülerin yerini, televizyon yapımlarındaki
rolleriyle yıldızlaşmış isimler yani 'televizyon yıldızları'
aldı.
En çok gişe yapan filmlerin oyuncu özelliklerine göre dağılımı
TV starı % 73
Sinema starı % 10
Diğer oyuncu % 10
No name, amatör % 7
Uluslararası ödüllü filmlerin oyuncu özelliklerine göre dağılımı
No name, amatör % 56
Sinema starı % 17
Diğer oyuncu % 17
TV starı % 10
Uluslararası ödüllü filmlerin türlere göre dağılımı
Dram, melodram % 93
Dramedi % 7
(Komedi, kara mizah ve dram birleşimi)
SEYiRCi KOMEDiYi SEViYOR, AMA JÜRi ÖDÜL VERMiYOR!
Araştırmanın gözler önüne serdiği bir başka çarpıcı tablo
da şu:
"Ulusal ödüllü 27 filmin neredeyse tamamının ‘dram’ türünde olduğu
görülmektedir. İçlerinden sadece ikisi dram özellikleri taşımakla
birlikte mizah türüne de yakın durmaktadır.
Ulusal jürilerle, sinema izleyicileri arasındaki beğeni farkı, tür
konusunda oldukça net bir biçimde görülmekte; gişe başarısı elde
etmiş filmler arasında çoğunluğu oluşturan komedi türü, festival ve
yarışmalarda ödüllendirilmemektedir.”
En çok gişe yapan filmlerin türlere göre dağılımı
Komedi % 41
Dram, melodram % 21
Tarih % 14
Macera, polisiye % 14
Dramedi % 10
ÖDÜLLÜ FİLMLERDE AMATÖRLER BAŞROLDE
Ulusal ya da uluslararası film yarışmalarında ödül kazanmış filmlerin oyuncu kadroları incelendiğinde ortaya çıkan tablo da ilginç. Çok izlenen filmlerin oyuncu özellikleriyle, ödüllü filmlerin özellikleri birbirinin zıddı. Araştırma diyor ki, “Ödüllü her üç filmden ikisi kadrosunda hiç tanınmayan oyuncuları kullanmış. Dahası, bazı filmlerde baş oyuncuların, yönetmenin kendisi, eşi, çevresinden insanlar ya da aktarılan hikayenin dayandığı gerçek olayın kahramanları.”
Ödüllü filmlerin oyuncu özelliklerine göre dağılımı
Ulusal Uluslararası
No name, amatör % 67 %56
TV
starı
% 19 %10
Sinema
starı %
7 %17
Diğer
oyuncu
% 7 %17
BİR FİLMİ İZLETTİREN ETKENLER
Türkiye’de insanları, vizyona giren filmleri izlemek için
sinemaya götüren etkenlerin ne olduğu konusunda şimdiye kadar
birçok araştırma yapıldı.
'Türkiye’de Film Endüstrisinin Konumu ve Hedefleri Araştırması'nı
yapanlar da aynı soruyu 12 ilde 536 kadın ve 519 erkeğe sordu.
Görünen o ki, insanların bir filmi izlemek için sinemaya
gitmelerinin en büyük etkeni o filmin türü. O filmin yerli ya da
yabancı olması ikinci, oyuncu kadrosu ise üçüncü sırada.
Bir filmi izlettirmede 'medyadaki yorumlar'ın payının, 'arkadaş
tavsiyesi'nin altında kalmış olması da sadece 'film
eleştirmenleri'nin değil, medyada çalışan herkesin üzerinde
düşünmesi gereken bir durum.
Gideceğiniz filmi neye göre seçersiniz?
Kadın Erkek
Yerli - yabancı olması 21.6 26.4
Türü
35.4 39.3
Oyuncular
19.6 11.8
Arkadaş
tavsiyesi
6 4.8
Medyadaki yorumlar
3.2 3.5
Internetteki yorumlar
1.1 1.3
Yönetmeni
1.9 2.7
Gündemde olması
7.3 7.5
Ödüllü
olması
2.6 2.3
Diğer
1.4 0.4
NOT: Araştırmanın televizyon dizileri ve reklamlara dair bölümünü
yarına bıraktım. Merak edenler cumartesi günü Milliyet
Televizyon’da okuyabilir.